Instalacja Debiana GNU/Linux 2.2 dla architektury Intel x86
-----------------------------------------------------------
Bruce Perens
Sven Rudolph
Igor Grobman
James Treacy
Adam Di Carlo
tłumaczenie: Marcin Owsiany <porridge@pandora.info.bielsko.pl>
version 2.2.26, 12 June, 2001
-------------------------------------------------------------------------------
Streszczenie
------------
Ten dokument zawiera instrukcje dotyczące instalacji systemu Debian
GNU/Linux 2.2, dla architektury Intel x86 (``i386''). Zawiera także
odnośniki do innych źródeł informacji, w tym zawierających wskazówki
dotyczące maksymalnego wykorzystania możliwości systemu. Instrukcje w
tym dokumencie _nie_ są przeznaczone dla użytkowników uaktualniających
istniejący system; jeśli wykonujesz aktualizację, przeczytaj
Informacje na temat wydania Debiana 2.2
(http://www.debian.org/releases/2.2/i386/release-notes/).
Prawa autorskie
---------------
Ten dokument może być rozpowszechaniany i/lub zmieniany w zgodzie z
postanowieniami Ogólnej Licencji Publicznej GNU.
(C) 1996 Bruce Perens
(C) 1996, 1997 Sven Rudolph
(C) 1998 Igor Grobman, James Treacy
(C) 1998-2001 Adam Di Carlo
(C) 1999-2001 polskiego tłumaczenia Marcin Owsiany
Ten dokument jest oprogramowaniem wolnodostępnym; może być
rozpowszechniany i/lub zmieniany w zgodzie z postanowieniami Ogólnej
Licencji Publicznej GNU takiej, jak została opublikowana przez
fundację Free Software Foundation; albo w wersji 2 tejże licencji,
albo (Wasz wybór) w dowolnej późniejszej.
Ten podręcznik jest rozprowadzany w nadziei, że będzie użyteczny, ale
_bez żadnej gwarancji_; nawet bez żadnej domniemanej gwarancji
wynikającej z nabycia lub odpowiadania konkretnemu celowi. Więcej
szczegółów znajdziecie w Ogólnej Publicznej Licencji GNU.
Kopia GNU General Public License jest dostępna w dystrybucji Debian
GNU/Linux jako `/usr/doc/copyright/GPL' lub za pomocą World Wide Web
na serwerze GNU (http://www.gnu.org/copyleft/gpl.html). Można także
otrzymać ją pisząc na adres Free Software Foundation, Inc., 59 Temple
Place - Suite 330, Boston, MA 02111-1307, USA.
Wymagane jest odpowiednie uwzględnienie informacji o Debianie i
autorach tego dokumentu w jakichkolwiek materiałach opracowanych z
jego wykorzystaniem. Jeśli zmodyfikujesz i ulepszysz ten dokument,
prosimy o poinformowanie jego autorów poprzez listę
<debian-boot@lists.debian.org>.
-------------------------------------------------------------------------------
Spis treści
-----------
1. Debian wita
1.1. Czym jest Debian?
1.2. Czym jest GNU/Linux
1.3. Czym jest Debian GNU/Linux?
1.4. Czym jest Debian GNU/Hurd
1.5. Jak zdobyć Debiana?
1.6. Jak zdobyć najnowszą wersję tego dokumentu?
1.7. Organizacja tego dokumentu
1.8. UWAGA: Ten dokument nie jest ukończony
1.9. Na temat praw autorskich i licencji na oprogramowanie
2. Wymagania systemowe
2.1. Obsługiwany sprzęt
2.2. Nośniki instalacyjne
2.3. Wymagania co do rozmiaru pamięci i przestrzeni dyskowej
2.4. Peryferia i inny sprzęt
2.5. Kupowanie sprzętu specjalnie dla systemu GNU/Linux
3. Zanim zaczniesz
3.1. Kopie zapasowe
3.2. Potrzebne informacje
3.3. Ustawienia sprzętu i systemu operacyjnego przed instalacją
4. Dzielenie dysku twardego na partycje
4.1. Informacje wstępne
4.2. Planowanie użycia systemu
4.3. Nazwy urządzeń w Linuksie
4.4. Zalecany układ partycji
4.5. Przykładowe partycjonowanie
4.6. Partycjonowanie przed instalacją
4.7. Bezstratne partycjonowanie przy instalacji z systemów DOS,
Win-32 lub OS/2
4.8. Partycjonowanie w DOS
5. Metody instalacji Debiana
5.1. Przegląd procesu instalacji
5.2. Wybór właściwego zestawu instalacyjnego
5.3. Źródła instalacji dla różnych etapów
5.4. Opis plików systemu instalacyjnego
5.5. Dyskietki
5.6. CD-ROM
5.7. Dysk twardy
5.8. Instalacja z NFS
6. Uruchamianie systemu instalacyjnego
6.1. Argumenty ładowania
6.2. Interpretacja komunikatów startowych jądra
6.3. Ładowanie z twardego dysku
6.4. Ładowanie i/lub instalacja z CD-ROM-u
6.5. Ładowanie z dyskietki Rescue Floppy
6.6. Co zrobić w przypadku problemu?
7. Początkowa konfiguracja systemu przy użyciu programu
`dbootstrap'
7.1. Wprowadzenie do `dbootstrap'
7.2. ``Uwagi dotyczące wydania''
7.3. ``Główne menu procedury instalacyjnej systemu Debian
GNU/Linux''
7.4. ``Konfiguracja klawiatury''
7.5. Ostatnia szansa!
7.6. ``Podział dysku na partycje''
7.7. ``Przygotowanie i aktywowanie partycji wymiany''
7.8. ``Przygotowanie partycji Linuksa''
7.9. ``Zamontowanie uprzednio przygotowanej partycji''
7.10. Montowanie partycji nie obsługiwanych przez program
`dbootstrap'
7.11. ``Instalacja jądra i modułów systemu operacyjnego''
7.12. ``Konfiguracja urządzeń PCMCIA''
7.13. ``Konfiguracja modułów - sterowników urządzeń''
7.14. ``Konfiguracja sieci''
7.15. ``Instalacja systemu podstawowego''
7.16. ``Konfiguracja systemu podstawowego''
7.17. ``Przygotowanie Linuksa do uruchamiania z twardego dysku''
7.18. ``Przygotowanie dyskietki startowej''
7.19. Moment prawdy
7.20. Konfiguracja systemu po załadowaniu
7.21. Hasła MD5
7.22. Obsługa ukrytych haseł
7.23. Ustawianie hasła administratora
7.24. Tworzenie zwykłego użytkownika
7.25. Konfiguracja PPP
7.26. Usuwanie pakietów PCMCIA
7.27. Konfigurowanie programu APT
7.28. Instalacja pakietów: prosta czy zaawansowana
7.29. Prosty wybór pakietów - instalator zadań
7.30. Zaawansowany wybór pakietów przy pomocy programu `dselect'
7.31. Zgłaszanie się do systemu
8. Kolejne kroki oraz gdzie znaleźć więcej informacji
8.1. Jeśli jesteś nowy/nowa w UNIX-ie
8.2. Orientacja w Debianie
8.3. Reaktywowanie DOS i Windows
8.4. Inne dokumenty i źródła informacji
8.5. Kompilowanie nowego jądra
9. Informacje techniczne na temat systemu instalacyjnego
9.1. Kod źródłowy
9.2. Rescue Floppy
9.3. Zamiana jądra na dyskietce Rescue Floppy
9.4. Dyskietki z systemem podstawowym
10. Dodatek
10.1. Dodatkowe informacje oraz jak zdobyć system Debian GNU/Linux
10.2. Urządzenia Linuksa
11. Administrivia
11.1. Na temat tego dokumentu
11.2. Współtworzenie tego dokumentu
11.3. Główni współtwórcy
11.4. Znaki handlowe
-------------------------------------------------------------------------------
1. Debian wita
--------------
Cieszymy się bardzo, że zdecydowałeś/zdecydowałaś się wybrać Debiana.
Jesteśmy pewni, że przekonasz się jak unikatową dystrybucją jest
Debian GNU/Linux. Łączy ona w sobie najlepsze wolnodostępne
oprogramowanie z całego świata.
Ten rozdział zawiera przegląd Projektu Debian i dystrybucji Debian
GNU/Linux. Jeśli znasz już historię projektu i dystrybucji, możesz
przejść od razu do następnej części.
1.1. Czym jest Debian?
----------------------
Debian to organizacja w całości złożona z ochotników, której celem
jest rozwój oprogramowania wolnodostępnego i promocja ideałów Free
Software Foundation. Wszystko zaczęło się w 1993 roku, kiedy to Ian
Murdock postanowił stworzyć kompletną i spójną dystrybucję, opartą na
stosunkowo młodym jądrze Linuksa zapraszając programistów, którzy
chcieliby współtworzyć projekt. Ta stosunkowo mała grupka entuzjastów
zapoczątkowana przez Free Software Foundation
(http://www.gnu.org/fsf/fsf.html), pod wpływem filozofii GNU
(http://www.gnu.org/) wyrosła przez kilka lat na organizację
zrzeszającą około 500 _rozwijających_.
Zajmują się oni między innymi administracją serwerów WWW
(http://www.debian.org/) i FTP (ftp://ftp.debian.org/), projektowaniem
grafiki, analizą prawną licencji programów, pisaniem dokumentacji i
oczywiście tworzeniem pakietów z programami i opieką nad nimi.
Aby ułatwić zrozumienie naszej filozofii i przyciągnąć ludzi, którzy
wierzą w ideały Debiana opublikowaliśmy kilka dokumentów opisujących
nasze wartości.
* Umowa Społeczna Debiana (http://www.debian.org/social_contract)
to dokument opisujący związek Debiana ze społecznością
oprogramowania wolnodostępnego. Każdy, kto zgodzi się
przestrzegać warunków Umowy Społecznej, może zostać członkiem
projektu (http://www.debian.org/doc/maint-guide/). Każdy opiekun
może wprowadzić do dystrybucji nowe oprogramowanie - pod
warunkiem, że spełnia ono nasze kryteria wolnodostępności, i że
pakiet odpowiada naszym standardom jakości.
* Wytyczne Debiana dotyczące Oprogramowania Wolnodostępnego
(http://www.debian.org/social_contract#guidelines) (ang. Debian
Free Software Guidelines) to jasna i zwięzła definicja
oprogramowania wolnodostępnego w rozumieniu Debiana. Dokument
ten ma wielkie znaczenie dla ruchu oprogramowania wolnodostępnego
(ang. Free Software Movement) i stanowił podstawę przy tworzeniu
Open Source Free Software Guidelines
(http://opensource.org/osd.html).
* Polityka Debiana (http://www.debian.org/doc/debian-policy/) to
dokument dokładnie określający nasze standardy jakości.
Członkowie Debiana uczestniczą także w innych projektach; niektóre z
nich są ściśle związane z Debianem, a inne ogólnie wiążą się z
Linuksem i jego społecznością. Są to między innymi:
* Linux Standard Base (http://www.linuxbase.org/) (LSB) to projekt
mający na celu standaryzację podstawowego systemu GNU/Linux, co
pozwoli różnym producentom oprogramowania i sprzętu pisać
aplikacje i sterowniki urządzeń ogólnie dla Linuksa, a nie tylko
dla konkretnych dystrybucji.
* Filesystem Hierarchy Standard (http://www.pathname.com/fhs/)
(FHS) to projekt mający na celu standaryzację wyglądu systemu
plików Linuksa. Pozwoli to producentom oprogramowania skupić się
na pisaniu aplikacji, a nie na dopasowywaniu swoich programów do
różnych dystrybucji.
* Debian Jr. (http://www.debian.org/devel/debian-jr/) to wewnętrzny
projekt Debiana służący stworzeniu czegoś, co Debian będzie mógł
zaoferować najmłodszym użytkownikom.
Więcej informacji na temat Debiana dostępnych jest w Debian FAQ
(http://www.debian.org/doc/FAQ/).
1.2. Czym jest GNU/Linux
------------------------
Projekt GNU stworzył spójny zestaw narzędzi dla systemu UNIX(TM) i
podobnych mu systemów, takich jak Linux. Narzędzia te pozwalają na
przeprowadzenie różnych czynności od tak prostych, jak kopiowanie lub
usuwanie plików z systemu do tak skomplikowanych, jak kompilowanie
programów i edycja dokumentów w wielu różnych formatach.
System operacyjny składa się z różnych podstawowych programów,
potrzebnych do komunikacji i przyjmowania poleceń od użytkowników,
czytania i zapisywania danych na twardych dyskach, taśmach i
drukarkach, kontrolowania użycia pamięci i uruchamiania innych
programów. Najważniejszą częścią systemu jest jądro. W systemie
GNU/Linux jądrem jest Linux. Resztę systemu tworzą różne programy, z
których wiele zostało napisanych dla projektu GNU, lub przez jego
członków. Samo jądro Linux nie jest działającym systemem operacyjnym,
dlatego wolimy nazywać system operacyjny ``GNU/Linux'', zamiast
``Linux'', jak to czyni zazwyczaj większość ludzi.
Jądro Linux (http://www.kernel.org/) pojawiło się w 1991 roku, kiedy
to fiński student informatyki Linus Torvalds ogłosił nową wersję jądra
dla systemu Minix na grupie dyskusyjnej `comp.os.minix'. Więcej
informacji znajduje się na Stronie Historii Linuksa
(http://www.li.org/linuxhistory.php) Linux International.
Linus Torvalds z pomocą kilku zaufanych zastępców nadal koordynuje
pracę kilkuset rozwijających. Doskonałe podsumowanie dyskusji na
liście dyskusyjnej `linux-kernel' to Kernel Traffic
(http://kt.linuxcare.com/kernel-traffic/). Więcej informacji na temat
listy `linux-kernel' można znaleźć w jej FAQ
(http://www.tux.org/lkml/).
1.3. Czym jest Debian GNU/Linux?
--------------------------------
Ze złożenia filozofii i metod Debiana oraz narzędzi GNU i jądra Linux,
a także innych ważnych wolnodostępnych programów powstała wyjątkowa
dystrybucja zwana Debian GNU/Linux. Składa się ona z wielu _pakietów_
z oprogramowaniem. Każdy pakiet składa się z programów, skryptów,
dokumentacji i informacji na temat konfiguracji, posiada _opiekuna_
(ang. maintainer), który jest odpowiedzialny za aktualizacje pakietu,
śledzenie zgłoszeń błędów i komunikację z rzeczywistym autorem
programu. Dzięki dużej ilości użytkowników i systemowi śledzenia
błędów problemy są szybko odnajdywane i naprawiane.
Dzięki temu, że zwracamy dużą uwagę na szczegóły, możemy stworzyć
dystrybucję wysokiej jakości, stabilną i skalowalną. Instalacje można
łatwo konfigurować, dzięki czemu system może pełnić różne role: od
firewalla, poprzez naukową stację roboczą po potężny serwer.
Cechą, która najbardziej wyróżnia Debiana spośród innych dystrybucji
GNU/Linuksa jest system zarządzania pakietami -- narzędzia te dają
administratorowi systemu Debian całkowitą kontrolę nad zainstalowanymi
pakietami, w tym możliwość zainstalowania pojedynczego pakietu lub
automatycznej aktualizacji całego systemu. Można także zapobiec
aktualizacji poszczególnych pakietów. Można nawet powiedzieć
systemowi zarządzania pakietami o programach, które samodzielnie
skompilowałeś/skompilowałaś i o tym jakie zależności one zaspokajają.
Aby chronić system przed końmi trojańskimi i innymi wrogimi
programami, serwery Debiana sprawdzają, czy pakiety pochodzą od ich
rzeczywistych opiekunów. Opiekunowie bardzo starają się z kolei
konfigurować pakiety w bezpieczny sposób. Jeśli pojawiają się
problemy z bezpieczeństwem pakietów, poprawki dostępne są zazwyczaj
bardzo szybko. Dzięki temu, że system łatwo jest aktualizować,
poprawki w bezpieczeństwie można automatycznie pobrać z Internetu i
zainstalować.
Podstawową i najlepszą metodą na otrzymanie pomocy dotyczącej systemu
Debian GNU/Linux oraz na kontakt z opiekunami są listy dyskusyjne
prowadzone przez Debiana (w czasie pisania tego dokumentu jest ich
ponad 90). Najłatwiejszym sposobem na zapisanie się na listę jest
wykorzystanie strony służącej do zapisywania się
(http://www.debian.org/MailingLists/subscribe).
1.4. Czym jest Debian GNU/Hurd
------------------------------
Debian GNU/Hurd to system Debian GNU, który zamiast monolitycznego
jądra Linuksa używa GNU Hurd --- zestawu serwerów działających wokół
mikrojądra GNU Mach. Hurd jest wciąż w budowie i nie nadaje się
jeszcze do codziennego użytku, ale prace trwają. Hurd jest obecnie
rozwijany tylko dla architektury i386, choć po stabilizacji systemu
zostaną opracowane wersje dla innych architektur.
Więcej informacji można znaleźć na stronie Debiana GNU/Hurd
(http://www.debian.org/ports/hurd/) i liście dyskusyjnej
<debian-hurd@lists.debian.org>.
1.5. Jak zdobyć Debiana?
------------------------
Informacje na temat tego, jak pobrać Debiana z Internetu lub od kogo
można kupić oficjalne CD Debiana, znajdują się na stronie WWW
dystrybucji (http://www.debian.org/distrib/). Lista serwerów
lustrzanych Debiana (http://www.debian.org/distrib/ftplist) zawiera
wszystkie oficjalne serwery lustrzane Debiana.
Debiana można łatwo aktualizować po instalacji. Procedura instalacji
ułatwia takie skonfigurowanie systemu, że w razie potrzeby można
będzie łatwo go zaktualizować po instalacji.
1.6. Jak zdobyć najnowszą wersję tego dokumentu?
------------------------------------------------
Dokument ten zmienia się bardzo często. Sprawdź strony Debiana 2.2
(http://www.debian.org/releases/2.2/), gdzie dostępne są najnowsze
informacje na temat wersji 2.2. Uaktualnione wersje tego podręcznika
są także dostępne na oficjalnych stronach Podręcznika Instalacji
(http://www.debian.org/releases/2.2/i386/install).
1.7. Organizacja tego dokumentu
-------------------------------
Ten dokument ma służyć jako podręcznik tym, którzy używają Debiana po
raz pierwszy. Staramy się tu robić jak najmniej założeń na temat
poziomu wiedzy użytkownika, jednak zakładamy ogólną wiedzę na temat
pracy sprzętu.
Zaawansowani użytkownicy także mogą znaleźć w tym dokumencie
interesujące informacje, takie jak minimalne rozmiary instalacji,
szczegóły na temat sprzętu obsługiwanego przez system instalacyjny
Debiana i tym podobne. Zachęcamy zaawansowanych użytkowników do
przejrzenia dokumentu.
Ogólnie rzecz biorąc, dokument jest przeznaczony do przeczytania w
całości, oprowadza użytkownika po procesie instalacji. Oto
poszczególne kroki tego procesu i odpowiadające im rozdziały w tym
podręczniku.
1. Sprawdź, czy sprzęt, który posiadasz odpowiada wymaganiom systemu
instalacyjnego, rozdział Część 2, `Wymagania systemowe'.
2. Zrób kopię zapasową systemu i zaplanuj jego układ oraz
konfigurację sprzętu przed zainstalowaniem Debiana, rozdział
Część 3, `Zanim zaczniesz'.
3. Podziel dysk na partycje. Jest to bardzo ważna część instalacji,
bo dany układ partycji prawdopodobnie nie będzie przez pewien
czas zmieniany.
4. W rozdziale Część 5, `Metody instalacji Debiana' zostały
przedstawione różne sposoby instalacji Debiana. Wybierz i
odpowiednio przygotuj nośnik instalacyjny, który najbardziej Ci
odpowiada.
5. Następnie uruchom system instalacyjny. Informacje na ten temat
są w rozdziale Część 6, `Uruchamianie systemu instalacyjnego';
zawiera on także informacje na temat problemów, które mogą
wystąpić podczas startu oraz radzenia sobie z nimi.
6. Przeprowadź wstępną konfigurację systemu, jest to opisane w
rozdziale Część 7, `Początkowa konfiguracja systemu przy użyciu
programu `dbootstrap'', w podrozdziałach od Rozdział 7.1,
`Wprowadzenie do `dbootstrap'' do Rozdział 7.14, ```Konfiguracja
sieci'''.
7. Zainstaluj system podstawowy, rozdział Rozdział 7.15,
```Instalacja systemu podstawowego'''.
8. Uruchom nowo zainstalowany system podstawowy i przeprowadź kilka
niezbędnych działań, rozdział Rozdział 7.19, `Moment prawdy'.
9. Zainstaluj resztę systemu używając programu `dselect' lub
`apt-get'; rozdział Rozdział 7.28, `Instalacja pakietów: prosta
czy zaawansowana'.
Po zainstalowaniu systemu możesz przeczytać rozdział Część 8, `Kolejne
kroki oraz gdzie znaleźć więcej informacji'. Mówi on gdzie można
znaleźć więcej informacji na temat Uniksa i Debiana oraz o tym, jak
zamienić jądro. Jeśli chcesz zbudować własny system instalacyjny ze
źródeł, przeczytaj Część 9, `Informacje techniczne na temat systemu
instalacyjnego'.
Informacje na temat tego dokumentu, i tego jak przyczynić się do jego
rozwoju można znaleźć w rozdziale Część 11, `Administrivia'.
1.8. UWAGA: Ten dokument nie jest ukończony
-------------------------------------------
Dokument ten jest niekompletny i prawdopodobnie zawiera błędy,
problemy gramatyczne, itp. Jeśli widzisz słowa ``FIXME'' lub
``TODO'', możesz być pewien/pewna, że jesteśmy świadomi tego, że dana
część nie jest kompletna. Będziemy wdzięczni za pomoc, sugestie, a
zwłaszcza łaty.
Wersje dotyczące architektur innych niż x86 tego dokumentu są
szczególnie niekompletne, niedokładne i niesprawdzone. Zwłaszcza
tutaj potrzebna jest pomoc!
Wersje robocze tego dokumentu można znaleźć pod adresem
http://www.debian.org/releases/2.2/i386/install. Znajduje się tam
lista wersji dokumentu dla poszczególnych architektur i języków.
Dostępne są także źródła. Więcej informacji na temat tego, jak nam
pomóc możesz znaleźć w rozdziale Część 11, `Administrivia'. Będziemy
wdzięczni za sugestie, komentarze, łaty i zgłoszenia błędów (błędy
należy zgłaszać w pakiecie `boot-floppies', wcześniej sprawdziwszy,
czy ktoś już nie zgłosił danego błędu).
1.9. Na temat praw autorskich i licencji na oprogramowanie
----------------------------------------------------------
Jestem przekonany, że znasz licencje na większość komercyjnego
oprogramowania - zgodnie z nimi można używać tylko jednej kopii
programu na jednym komputerze. W systemie Debian GNU/Linux jest
inaczej. Zachęcamy Cię do zainstalowania kopii na każdym komputerze w
szkole lub w miejscu pracy. Podaruj kopię swoim znajomym, pomóż go
zainstalować na ich komputerach! Możesz nawet wykonać tysiące kopii i
_sprzedawać_ je - z kilkoma ograniczeniami. Wszystko to dzięki temu,
że Debian jest oparty na _oprogramowaniu wolnodostępnym_.
To, że oprogramowanie jest wolnodostępne nie znaczy, że nie ma ono
praw autorskich, ani że płyty CD na których jest rozprowadzane są za
darmo. Wolnodostępne znaczy między innymi, że licencje poszczególnych
programów nie zmuszają Cię do płacenia za rozprowadzanie lub używanie
ich. Oznacza także, że każdy może rozszerzać, dostosowywać i
modyfikować oprogramowanie oraz rozprowadzać efekty swojej pracy.[1]
Wiele programów w systemie jest objętych _Ogólną Publiczną Licencją
GNU_, lub inaczej _GPL_. Wymaga ona udostępnienia _kodu źródłowego_
programów gdy rozpowszechnia się ich kopię. Dzięki temu użytkownik ma
możliwość modyfikacji programów. Dlatego włączyliśmy kod źródłowy do
dystrybucji.[2] Istnieje kilka innych rodzajów praw autorskich i
licencji programów będących częścią Debiana. Możesz poznać prawa
autorskie i licencję każdego programu patrząc do pliku
`/usr/doc/<nazwa-pakietu>/copyright' po zainstalowaniu danego pakietu
w systemie.
Więcej informacji na temat licencji i tego, jak Debian decyduje czy
coś jest na tyle wolnodostępne, by być włączonym do głównej
dystrybucji można znaleźć w Wytycznych Debiana dotyczących
Oprogramowania Wolnodostępnego
(http://www.debian.org/social_contract#guidelines).
Najważniejszą uwagą prawną jest fakt, że to oprogramowanie nie ma
_żadnych gwarancji_. Programiści, którzy tworzyli te programy robili
to dla dobra społeczności. Nie ma gwarancji na przydatność
oprogramowania w jakimkolwiek celu. Jednak dzięki temu, że
oprogramowanie jest darmowe, masz prawo dopasować je do swoich potrzeb
w jakikolwiek sposób.
[1] Zwróć uwagę, że rozprowadzamy także wiele pakietów, które nie
spełniają naszych kryteriów wolnodostępności. Są one udostępnione w
działach `contrib' lub `non-free'; patrz Debian FAQ
(http://www.debian.org/doc/FAQ/), pod ``The Debian FTP archives''.
[2] Informacje na temat tego, jak znaleźć i rozpakować pakiety źródłowe
Debiana znajdują się w Debian FAQ (http://www.debian.org/doc/FAQ/) pod
``Basics of the Debian Package Management System''.
-------------------------------------------------------------------------------
2. Wymagania systemowe
----------------------
Ten rozdział zawiera informacje na temat sprzętu potrzebnego do
uruchomienia Debiana. Znajdują się tu także odnośniki do dalszych
informacji na temat sprzętu obsługiwanego przez GNU i Linuksa.
2.1. Obsługiwany sprzęt
-----------------------
Debian nie wnosi dodatkowych wymagań sprzętowych ponad te, które
posiadają jądro Linuksa i narzędzia GNU. Dlatego każda architektura
lub platforma, na którą zostało przeniesione jądro Linuksa, libc,
`gcc', i tym podobne, oraz na którą istnieje wersja Debiana, umożliwia
jego działanie.
W naszym zestawie dyskietek instalacyjnych są jednak pewne
ograniczenia dotyczące obsługiwanego sprzętu. Być może niektóre
architektury obsługiwane przez Linuksa mogą nie mieć odpowiadających
im dyskietek instalacyjnych. Jeśli tak jest, być może będziesz
musiał/musiała utworzyć specjalny dysk instalacyjny (patrz Rozdział
9.3, `Zamiana jądra na dyskietce Rescue Floppy') lub skorzystać z
instalacji sieciowej.
Zamiast opisywać różne konfiguracje sprzętu, które są obsługiwane w
architekturze Intel x86, ten rozdział zawiera ogólne informacje i
odnośniki do miejsc, w których można znaleźć ich więcej.
2.1.1. Obsługiwane architektury
-------------------------------
Debian 2.2 obsługuje sześć architektur: komputery zgodne z Intel x86,
maszyny Motorola 680x0 jak Atari, Amiga, oraz Makintosze, maszyny DEC
Alpha, maszyny Sun SPARC, maszyny ARM i StrongARM oraz niektóre
maszyny IBM/Motorola PowerPC, w tym CHRP, PowerMac i PReP.
Architektury te nazywamy tu odpowiednio: _i386_, _m68k_, _alpha_,
_sparc_, _arm_ i _powerpc_.
Ten dokument opisuje instalację dla architektury _i386_. Jeśli
szukasz informacji na temat innych architektur, zobacz strony
Debian-Ports (http://www.debian.org/ports/).
2.1.2. Obsługa procesorów, płyt głównych i kart grafiki
-------------------------------------------------------
Kompletne informacje na temat obsługiwanych urządzeń peryferyjnych
można znaleźć w Linux Hardware Compatibility HOWTO
(http://www.linuxdoc.org/HOWTO/Hardware-HOWTO.html). Ten rozdział
opisuje jedynie podstawy.
2.1.2.1. Procesor
-----------------
Obsługiwane są prawie wszystkie procesory zgodne z x86, w tym
procesory AMD i Cyrix. Obsługiwane są także nowsze procesory Athlon
oraz K6-2 i K6-3. Jednak Linux _nie_ będzie działał na procesorach
286 lub starszych.
2.1.2.2. Magistrala systemowa
-----------------------------
Magistrala systemowa to część płyty głównej, która pozwala procesorowi
komunikować się z peryferiami, na przykład z pamięciami masowymi.
Komputer musi używać magistrali ISA, EISA, PCI, Architektury
Microchannel (MCA, używanej w serii PS/2 IBM-a), lub VESA Local Bus
(VLB, czasem zwanej VL bus).
2.1.2.3. Karta grafiki
----------------------
Na konsoli powinieneś/powinnaś używać karty grafiki zgodnej z VGA.
Prawie każda nowoczesna karta grafiki spełnia ten wymóg. Archaiczne
standardy jak CGA, MDA lub HGA również powinny działać, zakładając, że
nie potrzebujesz obsługi X11. Zauważ, że X11 nie jest używany podczas
opisanego w tym dokumencie procesu instalacji.
Obsługa Debiana dla interfejsów graficznych jest ograniczona
możliwościami systemu XFree86 X11. Nowsze sloty grafiki AGP są
właściwie modyfikacją PCI, a większość kart AGP będzie dobrze działała
z XFree86. Szczegóły na temat obsługiwanych magistral, kart,
monitorów i urządzeń wskaźnikowych można znaleźć pod adresem
http://www.xfree86.org/. Debian 2.2 jest rozprowadzany z X11 w wersji
3.3.6.
2.1.2.4. Laptopy
----------------
Laptopy także są obsługiwane. Są one często specjalizowane lub
zawierają niekompatybilny sprzęt. Aby sprawdzić, czy dany model
laptopa dobrze pracuje pod kontrolą systemu GNU/Linux, przejrzyj Linux
Laptop pages (http://www.cs.utexas.edu/users/kharker/linux-laptop/).
2.1.3. Wiele procesorów
-----------------------
Obsługa wielu procesorów -- zwana także ``symmetric multi-processing''
lub SMP -- jest obsługiwana przez tą architekturę. Jednak standardowe
jądro Debiana 2.2 nie obsługuje SMP. Nie powinno to przeszkodzić
instalacji, gdyż standardowe, jednoprocesorowe jądro powinno uruchomić
się na komputerze wieloprocesorowym; jądro po prostu użyje pierwszego
procesora.
Aby wykorzystać zalety posiadania wielu procesorów powinieneś/powinnaś
wymienić standardowe jądro Debiana. Jest to opisane w rozdziale
Rozdział 8.5, `Kompilowanie nowego jądra'. W tym momencie (wersja
jądra 2.2.19) obsługę SMP włącza się wybierając opcję ``symmetric
multi-processing'' w części `General'' konfiguracji jądra. Jeśli
będziesz kompilować programy w systemie wieloprocesorowym, zwróć uwagę
na flagę `-j' w dokumentacji make(1).
2.2. Nośniki instalacyjne
-------------------------
Istnieją cztery różne nośniki, które mogą zostać użyte do instalacji
Debiana: dyskietki, CD-ROMy, lokalne partycje dysku lub sieć. Różne
części tej samej instalacji mogą używać różnych sposobów: opiszemy to
w rozdziale Część 5, `Metody instalacji Debiana'.
Instalacja z dyskietek jest popularna, choć zazwyczaj najmniej
pożądana. Jednakże w wielu przypadkach będziesz zmuszony/zmuszona
wykonać pierwszy start systemu z dyskietki, używając Rescue Floppy.
Zazwyczaj będzie potrzebna dyskietka wysokiej gęstości (1440
kilobajtów) 3 i pół calowa. Są również dostępne dyskietki
instalacyjne podwójnej gęstości 5,25 cala (1200 KB).
Dla niektórych architektur można także przeprowadzić instalację z
CD-ROMu. Na maszynach, na których można załadować system z CD-ROMu,
można przeprowadzić instalację w ogóle nie używając dyskietek. Nawet,
jeśli Twój system na to nie pozwala, możesz do instalacji użyć CD-ROMu
w połączeniu z innymi metodami po uprzednim załadowaniu systemu z
innego nośnika; patrz Rozdział 6.4, `Ładowanie i/lub instalacja z
CD-ROM-u'.
Obsługiwane są zarówno CD-ROMy SCSI jak i IDE/ATAPI. Dodatkowo
dyskietki instalacyjne obsługują wszystkie niestandardowe interfejsy
CD obsługiwane przez Linuksa (jak np. napędy Mitsumi i Matsushita).
Jednak modele te będą wymagały do działania specjalnych parametrów
startowych, poza tym jest mało prawdopodobne, że uda się z takich
napędów wystartować system. Linux CD-ROM HOWTO
(http://www.linuxdoc.org/HOWTO/CDROM-HOWTO.html) zawiera dokładne
informacje na temat używania CD-ROMów w Linuksie.
Inną opcją jest instalacja z lokalnego dysku. Jeśli masz wolne
miejsce na partycjach innych niż te, na które chcesz zainstalować
system, jest to z pewnością dobra metoda. Na niektórych platformach
istnieją nawet specjalne programy instalacyjne, służące do ładowania
Linuksa z AmigaOS, TOS lub MacOS.
Ostatnią opcją jest instalacja sieciowa. Możesz zainstalować system
przez HTTP lub NFS. Inną opcją jest instalacja bezdyskowa przy użyciu
ładowania systemu z sieci i montowania przez NFS wszystkich lokalnych
systemów plików -- prawdopodobnie będzie do tego potrzebne co najmniej
16MB RAM. Po zainstalowaniu systemu podstawowego można zainstalować
resztę przez każdy rodzaj połączenia sieciowego (w tym PPP), poprzez
FTP, HTTP lub NFS.
Bardziej szczegółowe opisy tych metod jak i wskazówki dotyczące wyboru
najlepszej metody znajdują się w rozdziale Część 5, `Metody instalacji
Debiana'. W dalszej części tego rozdziału znajdują się informacje,
dzięki którym możesz upewnić się czy urządzenie, z którego zamierzasz
ładować i instalować system, jest obsługiwane przez program
instalacyjny Debiana.
2.2.1. Obsługiwane pamięci masowe
---------------------------------
Dyski startowe Debiana zawierają jądro, które zostało zbudowane w taki
sposób, aby zmaksymalizować ilość systemów na jakich może działać.
Niestety zwiększa to jego rozmiary, a jądro zawiera mnóstwo
sterowników, które nigdy nie zostaną użyte (z rozdziału Rozdział 8.5,
`Kompilowanie nowego jądra' możesz nauczyć się jak własnoręcznie
zbudować jądro). Jednak obsługa największej możliwej ilości urządzeń
jest potrzebna by upewnić się, że Debian może być zainstalowany w
wielu konfiguracjach sprzętu.
Ogólnie rzecz biorąc, system instalacji Debiana obsługuje dyskietki,
napędy IDE, dyskietki IDE, urządzenia IDE na porcie równoległym,
napędy i kontrolery SCSI. Obsługiwane systemy plików obejmują między
innymi: MINIX, FAT, rozszerzenia Win-32 FAT (VFAT), (zwróć uwagę, że
NTFS nie jest obsługiwany przez system instalacyjny; można dodać jego
obsługę później, jak to opisano w rozdziale Rozdział 8.5,
`Kompilowanie nowego jądra').
Zamiast opisywać obsługiwany sprzęt dużo łatwiej jest opisać sprzęt,
który _nie_ jest obsługiwany przez system ładowania Debiana.
Obsługiwane są interfejsy dysków emulujące interfejs twardych dysków
``AT'' zwane często MFM, RLL, IDE, lub ATA. Bardzo stare kontrolery
twardych dysków używane w komputerze IBM XT są obsługiwane tylko jako
moduł. Są obsługiwane kontrolery dysków SCSI wielu różnych
producentów. Więcej szczegółów można znaleźć w Linux Hardware
Compatibility HOWTO
(http://www.linuxdoc.org/HOWTO/Hardware-HOWTO.html).
Nie są obsługiwane napędy IDE SCSI i niektóre kontrolery SCSI, w tym
* Kontrolery SCSI zgodne z protokołem EATA-DMA jak na przykład
SmartCache III/IV, rodziny kontrolerów SmartRAID oraz kontrolery
DPT PM2011B i PM2012B.
* Rodzina kontrolerów 53c7 NCR (choć kontrolery 53c8 i 5380 są
obsługiwane)
2.3. Wymagania co do rozmiaru pamięci i przestrzeni dyskowej
------------------------------------------------------------
Twój komputer musi mieć co najmniej 12MB pamięci i 64MB wolnego
miejsca na twardym dysku. Jeśli chcesz zainstalować sensowną ilość
oprogramowania, włączając w to System X Window oraz programy dla
programistów i biblioteki, będzie potrzebne co najmniej 300 MB. W
miarę kompletna instalacja zajmuje około 800 MB. Aby zainstalować
_wszystko_, co jest dostępne w Debianie, będzie potrzebne około 2 GB.
W zasadzie nie ma sensu instalować wszystkiego, ponieważ niektóre z
pakietów kolidują z innymi.
2.4. Peryferia i inny sprzęt
----------------------------
Linux obsługuje wiele różnych urządzeń jak myszy, drukarki, skanery,
modemy, karty sieciowe, urządzenia PCMCIA, itp. Jednak żadne z tych
urządzeń nie jest wymagane do instalacji systemu. Ten rozdział
zawiera informacje na temat urządzeń _nie_ obsługiwanych przez system
instalacyjny, mimo tego, że mogą być one obsługiwane przez Linuksa.
Sprawdź w Linux Hardware Compatibility HOWTO
(http://www.linuxdoc.org/HOWTO/Hardware-HOWTO.html) czy twój sprzęt
jest obsługiwany przez Linuksa.
Niektóre karty sieciowe nie są obsługiwane przez system instalacyjny
Debiana (mimo, że Linux je obsługuje), w tym karty i protokoły AX.25,
karty 3Com EtherLink Plus (3c505) i EtherLink16 (3c507);, karty
NI5210, zwykłe karty NE2100, karty NI6510 i NI16510 EtherBlaster,
karty SEEQ 8005, karty Schneider & Koch G16, karty Ansel
Communications EISA 3200 i wbudowane karty Zenith Z-Note. Karty
sieciowe Microchannel (MCA) nie są obsługiwane przez standardowy
system instalacji, ale sprawdź stronę Linux on MCA
(ftp://ns.gold-link.com/pub/LinuxMCA/), gdzie znajdują się
nieoficjalne obrazy dyskietek, a także archiwa listy dyskusyjnej Linux
MCA (http://www.dgmicro.com/linux_frm.htm). Sieci FDDI także nie są
obsługiwane przez dyski instalacyjne, tak protokoły jak i urządzenia.
Jeśli chodzi o ISDN, to protokół D-channel dla (starego) niemieckiego
1TR6 nie jest obsługiwany. Karty Spellcaster BRI ISDN także nie są
obsługiwane przez system instalacyjny.
Urządzenia dźwiękowe nie są obsługiwane domyślnie, ale tak jak to
nadmieniono powyżej, rozdział Rozdział 8.5, `Kompilowanie nowego
jądra' zawiera informacje na temat własnoręcznego budowania jądra.
2.5. Kupowanie sprzętu specjalnie dla systemu GNU/Linux
-------------------------------------------------------
Jest obecnie kilku producentów, którzy sprzedają komputery z
zainstalowanym Debianem lub innym systemem GNU/Linux. Możesz zapłacić
za taki przywilej więcej, ale dzięki temu można być spokojnym, że
sprzęt jest dobrze obsługiwany przez Linuksa. Jeśli musisz kupić
maszynę z zainstalowanym systemem Windows, uważnie przeczytaj
licencję, być może uda się ją odrzucić i uzyskać od sprzedawcy zwrot
pieniędzy. Szczegóły pod adresem http://www.linuxmall.com/refund/.
Niezależnie od tego, czy kupujesz system z zainstalowanym Linuksem,
czy nawet używany system, nadal ważne jest, aby sprawdzić, czy sprzęt
jest obsługiwany przez jądro Linuksa. Sprawdź, czy sprzęt występuje w
listach, do których odnośniki umieszczone są powyżej. Niech Twój
sprzedawca (o ile jest taki) wie, że kupujesz sprzęt dla Linuksa.
Wspomagaj dystrybutorów, którzy wspomagają Linuksa.
2.5.1. Unikaj nietypowego lub zamkniętego sprzętu
-------------------------------------------------
Niektórzy producenci sprzętu po prostu nie chcą nam powiedzieć jak
pisać sterowniki do ich urządzeń. Inni nie chcą dać nam dostępu do
dokumentacji bez zgody na nieujawnianie, co nie pozwoliłoby na
opublikowanie kodu źródłowego Linuksa. Jednym z przykładów jest
system dźwięku DSP laptopów IBM użyty w jednym z ostatnich systemów
ThinkPad -- w niektórych z nich podobnie został potraktowany modem.
Innym przykładem jest niestandardowy sprzęt w starej serii Makintoszy.
Jako, że nigdy nie uzyskaliśmy dostępu do dokumentacji na temat tych
urządzeń, po prostu nie działają one pod Linuksem. Możesz pomóc
prosząc producenta takiego sprzętu o wydanie dokumentacji. Jeśli
poprosi o to wystarczająco wiele osób, zrozumieją że społeczność
oprogramowania wolnodostępnego jest ważnym rynkiem.
2.5.2. Sprzęt tylko dla Windows
-------------------------------
Niepokojącą tendencją jest pojawianie się modemów i drukarek tylko dla
Windows. W niektórych przypadkach są one specjalnie zaprojektowane
pod obsługę Microsoft Windows i noszą miano ``WinModem'' lub
``Wykonane specjalnie do pracy w Windows''. Robi się tak zazwyczaj
poprzez usunięcie z nich procesora i przesunięcie jego zadania do
sterownika Windows, który jest wykonywany przez procesor komputera. W
ten sposób sprzęt jest tańszy, ale oszczędności często _nie_
przechodzą na użytkownika, a urządzenie może być nawet sprzedawane
drożej niż jego odpowiednik z zachowaną ``inteligencją''.
Powinno się unikać sprzętu ``tylko dla Windows'' z dwóch powodów. Po
pierwsze producenci zazwyczaj nie udostępniają dokumentacji potrzebnej
do napisania sterownika dla Linuksa. Zazwyczaj sprzęt i jego
interfejs programowy jest niestandardowy, a dokumentacja nie jest
dostępna bez umowy o nie ujawnianiu, o ile w ogóle istnieje.
Uniemożliwia to ich użycie dla oprogramowania wolnodostępnego,
ponieważ jego twórcy udostępniają kod źródłowy swoich programów. Po
drugie, jeśli z urządzenia usunie się jego wewnętrzny procesor, cała
praca spada na system operacyjny, który musi ją wykonywać często _w
czasie rzeczywistym_, co powoduje, że procesor w czasie obsługi
urządzenia nie może wykonywać innych programów. Jako że typowy
użytkownik Windows nie uruchamia na swoim komputerze tylu zadań
jednocześnie, co użytkownik Linuksa, producenci mają nadzieję, że
użytkownicy nie zauważą obciążenia, jakie ich sprzęt nakłada na
system. Jednak każdy system wielozadaniowy, nawet Windows 95 czy NT,
cierpi z powodu obniżonej wydajności przy takich urządzeniach.
Możesz pomóc w tej sytuacji zachęcając producentów do wydawania
dokumentacji i innych informacji niezbędnych do oprogramowania ich
sprzętu, ale najlepszą strategią jest po prostu unikanie tego typu
sprzętu dopóki nie zostanie uwzględniony w Linux Hardware
Compatibility HOWTO
(http://www.linuxdoc.org/HOWTO/Hardware-HOWTO.html).
2.5.3. RAM z fałszywą lub ``wirtualną'' kontrolą parzystości
------------------------------------------------------------
Jeśli poprosisz w sklepie komputerowym o pamięć z kontrolą
parzystości, prawdopodobnie otrzymasz moduły z _wirtualną
parzystością_, zamiast z _prawdziwą parzystością_. SIMMy z wirtualną
parzystością można zazwyczaj (ale nie zawsze) rozpoznać po dodatkowym,
mniejszym układzie scalonym. Moduły pamięci z wirtualną parzystością
działają dokładnie jak te bez kontroli parzystości. Nie potrafią one
określić czy występuje błędny bit pamięci na płytach głównych, które
obsługują kontrolę parzystości. Nie płać za moduły z wirtualną
parzystością więcej, niż za moduły bez kontroli parzystości. Jednak
spodziewaj się większej ceny za moduły SIMM z kontrolą parzystości, bo
tak na prawdę płaci się tam za dodatkowy bit pamięci na każde 8 bitów.
Jeśli chcesz uzyskać kompletne informacje na temat pamięci RAM dla
architektury Intel x86, i jaką pamięć najlepiej kupować, przeczytaj PC
Hardware FAQ
(ftp://rtfm.mit.edu/pub/usenet-by-hierarchy/comp/sys/ibm/pc/hardware/systems/).
-------------------------------------------------------------------------------
3. Zanim zaczniesz
------------------
3.1. Kopie zapasowe
-------------------
Zanim zaczniesz, zrób kopię zapasową każdego pliku w systemie.
Instalacja może wymazać wszystkie dane z twardego dysku! Programy
używane podczas instalacji są pewne i sprawdzone, wiele z nich jest
używanych z powodzeniem od lat, jednak jeden błędny ruch może Cię dużo
kosztować. Nawet po zrobieniu kopii zapasowej bądź uważny/uważna i
przemyśl zawsze swoje odpowiedzi i ruchy. Dwie minuty myślenia mogą
zaoszczędzić godzin pracy.
Jeśli planujesz mieć więcej niż jeden system operacyjny zainstalowany
w komputerze, upewnij się, że dysponujesz nośnikiem instalacyjnym
pozostałych systemów. Zwłaszcza, jeśli masz zamiar dzielić dysk, być
może zajdzie potrzeba odtworzenia programu ładującego system (ang.
boot loader) lub -- w niektórych przypadkach (np. Macintosh) --
całego systemu.
3.2. Potrzebne informacje
-------------------------
Oprócz tego dokumentu będą Ci potrzebne: strona podręcznika dla
programu cfdisk (cfdisk.txt), strona podręcznika dla programu fdisk
(fdisk.txt), podręcznik obsługi dselect (dselect-beginner.html), oraz
Linux Hardware Compatibility HOWTO
(http://www.linuxdoc.org/HOWTO/Hardware-HOWTO.html).
Jeśli Twój komputer jest podłączony do sieci przez 24 godziny na dobę
(tj. połączenie Ethernet lub podobne -- nie połączenie modemowe),
powinieneś/powinnaś poprosić administratora sieci o następujące
informacje:
* Nazwę komputera (niewykluczone, że można będzie zdecydować
samodzielnie).
* Nazwę domeny.
* Adres IP komputera.
* Adres IP sieci.
* Maskę sieci.
* Adres rozgłaszania (broadcast).
* Adres IP domyślnej bramy (gateway), o ile taka _istnieje_ w danej
sieci.
* System w sieci, który powinien być używany jako serwer DNS
(Domain Name Service).
* Czy komputer jest podłączony do sieci z wykorzystaniem Ethernetu.
* Czy urządzeniem sieciowym jest karta Ethernet PCMCIA; jeśli tak,
to również posiadany typ kontrolera PCMCIA.
Jeśli jedynym łączem sieciowym Twojego komputera jest połączenie
szeregowe przy użyciu PPP lub podobnego połączenia modemowego,
prawdopodobnie nie będziesz instalować systemu podstawowego przez
sieć. W takim przypadku nie przejmuj się konfiguracją sieci aż do
czasu zakończenia instalacji. Konfiguracja połączenia PPP jest
wyjaśniona poniżej, w rozdziale Rozdział 7.25, `Konfiguracja PPP'.
3.3. Ustawienia sprzętu i systemu operacyjnego przed instalacją
---------------------------------------------------------------
Czasem trzeba nieco zmienić ustawienia systemu przed instalacją.
Najgorzej jest na platformie x86, w innych architekturach ustawienia
sprzętu są znacznie prostsze.
Ten rozdział opisuje konfigurację sprzętu, która może być potrzebna
przed instalacją Debiana. Ogólnie rzecz biorąc, wymaga to sprawdzenia
i ewentualnie odpowiedniego ustawienia firmware Twojego systemu.
``Firmware'' to rdzenne oprogramowanie używane przez sprzęt, jest
najczęściej uruchamiane podczas startu komputera (po włączeniu
zasilania).
3.3.1. Wywoływanie menu Set-Up BIOS-u
-------------------------------------
BIOS wykonuje podstawowe zadania potrzebne do uruchomienia komputera i
umożliwia systemowi operacyjnemu dostęp do sprzętu. Twój system
prawdopodobnie umożliwia dostęp do menu ustawień, za pomocą którego
można skonfigurować BIOS. Przed instalacją _musisz_ upewnić się, że
BIOS jest poprawnie ustawiony, w przeciwnym wypadku może dochodzić do
nagłych załamań systemu lub Debiana nie będzie się dało zainstalować.
Pozostała część rozdziału jest pożyczona z PC Hardware FAQ
(ftp://rtfm.mit.edu/pub/usenet-by-hierarchy/comp/sys/ibm/pc/hardware/systems/),
a dokładniej z części odpowiadającej na pytanie "Jak dostać się do
menu konfiguracji CMOS?". Sposób dostępu do menu konfiguracyjnego
BIOS (albo ``CMOS'') zależy od tego, kto jest jego producentem:
[Od: burnesa@cat.com (Shaun Burnet)]
AMI BIOS
Klawisz Del podczas trwania testów po włączeniu komputera (ang.
POST)
Award BIOS
Ctrl-Alt-Esc, lub Del podczas trwania testów po włączeniu
komputera (ang. POST)
DTK BIOS
Klawisz Esc podczas trwania testów po włączeniu komputera (ang.
POST)
IBM PS/2 BIOS
Ctrl-Alt-Ins po Ctrl-Alt-Del
Phoenix BIOS
Ctrl-Alt-Esc lub Ctrl-Alt-S
[Od: mike@pencom.com (Mike Heath)] Niektóre komputery 386 nie
posiadają menu konfiguracyjnego CMOS w BIOSie. Jeśli nie posiadasz
dyskietki instalacyjnej i/lub diagnostycznej dla komputera, możesz
użyć odpowiedniego programu shareware/freeware. Patrz
ftp://ftp.simtelnet.net/pub/simtelnet/msdos/.
3.3.2. Wybór urządzenia, z którego następuje start systemu
----------------------------------------------------------
Wiele menu ustawienia BIOSu pozwala na wybór urządzenia, z którego
nastąpi start systemu. Każ BIOSowi szukać systemu operacyjnego na
`A:' (pierwszy napęd dyskietek), następnie na pierwszym CD-ROMie
(prawdopodobnie oznaczonym jako `D:' lub `E:'), a później na `C:'
(pierwszy dysk twardy). W ten sposób można załadować system z
dyskietki lub z CD-ROMu, które są dwoma najbardziej popularnymi
sposobami instalacji Debiana.
Jeśli posiadasz nowszy kontroler SCSI i podłączony do niego napęd
CD-ROM, to prawdopodobnie będzie możliwe uruchomienie z niego systemu.
Wystarczy tylko włączyć ładowanie systemu z CD-ROMu w SCSI-BIOSie
Twojego kontrolera. Poza tym będzie konieczne uzyskanie ładowania
systemu z dyskietki, Ustawia się to w BIOSie komputera.
Jeśli nie da się załadować systemu bezpośrednio z CD-ROMu, nie
rozpaczaj. Uruchom w DOSie `E:\install\boot.bat' (wstaw literę
oznaczającą Twój napęd CD-ROM w miejsce `E') aby rozpocząć proces
instalacji. Szczegóły dostępne są poniżej, w rozdziale Rozdział 6.4,
`Ładowanie i/lub instalacja z CD-ROM-u'.
Jeśli chcesz instalować Debiana z partycji FAT (DOS), w ogóle nie będą
Ci potrzebne dyskietki. Więcej informacji dostępnych jest w rozdziale
Rozdział 6.3.1, `Ładowanie z partycji DOS'.
3.3.3. Ustawienia napędów CD
----------------------------
Niektóre BIOS-y (np. Award) pozwalają automatycznie ustawiać prędkość
napędu CD. Należy tego unikać i zamiast tego ustawiać ją na najniższą
możliwą. Jeśli widzisz komunikaty błędów `seek failed', to być może
to właśnie jest przyczyną.
3.3.4. Pamięć typu extended a pamięć typu expanded
--------------------------------------------------
Jeśli Twój system udostępnia zarówno pamięć typu ex_ten_ded jak i typu
ex_pan_ded, należy je ustawić tak, żeby było dostępnej jak najwięcej
pamięci extended i jak najmniej pamięci expanded jak to możliwe.
Linux wymaga pamięci typu extended i nie potrafi używać pamięci typu
expanded.
3.3.5. Ochrona antywirusowa
---------------------------
Wyłącz wszystkie funkcje ochrony przed wirusami jakie oferuje BIOS.
Jeśli posiadasz kartę antywirusową albo inny specjalny sprzęt, wyłącz
go lub usuń fizycznie z komputera przed uruchomieniem systemu
GNU/Linux. Nie jest on zgodny z tym systemem, a poza tym dzięki
uprawnieniom w systemach plików i pamięci chronionej jądra Linuksa,
prawie nie słyszy się o wirusach.[1]
[1] Po zainstalowaniu systemu możesz włączyć ochronę Boot Sektora, jeśli
chcesz. Nie ma sensu go zmieniać po ustawieniu boot managera. Nie daje
to żadnej dodatkowej ochrony Linuksowi, ale jeśli używasz również
Windows, może zapobiec katastrofie.
3.3.6. Shadow RAM
-----------------
Być może płyta główna Twojego komputera obsługuje _shadow RAM_ albo
BIOS caching. Możesz widzieć ustawienia takie jak: ``Video BIOS
Shadow'', `C800-CBFF Shadow'', itp. _Wyłącz_ jakikolwiek shadow RAM.
Jest on używany aby przyspieszyć dostęp do ROMu na płycie głównej i
niektórych kontrolerach. Linux po załadowaniu nie używa tej pamięci
ROM ponieważ używa własnych, szybkich, 32-bitowych programów zamiast
16-bitowych programów w ROM. Wyłączenie shadow RAM może zwolnić pewną
jej ilość, dzięki czemu programy będą mogły jej używać jak zwykłej
pamięci. Pozostawienie shadow RAM włączoną może zakłócić dostęp
Linuksa do sprzętu.
3.3.7. Zaawansowane zarządzanie energią (APM)
---------------------------------------------
Jeśli płyta główna Twojego komputera obsługuje zaawansowane
zarządzanie energią (ang. Advanced Power Management -- APM),
skonfiguruj ją tak, aby zarządzanie energią było kontrolowane przez
APM. Wyłącz tryby czuwania, oczekiwania, zawieszenia, drzemki i snu
(ang. doze, standby, suspend, nap, sleep) a także czasowe wyłączenie
pracy dysku twardego. Linux może przejąć kontrolę nad tymi trybami i
potrafi je lepiej wykorzystać niż BIOS. Wersja jądra znajdująca się
na dyskietkach instalacyjnych nie obsługuje jednak APM, bo użytkownicy
niektórych laptopów zgłaszali awarie systemu, kiedy APM był włączony.
Po zainstalowaniu Linuksa możesz zbudować własną wersję jądra Linuksa,
potrzebne instrukcje zawarte są w rozdziale Rozdział 8.5,
`Kompilowanie nowego jądra'.
3.3.8. Przełącznik ``turbo''
----------------------------
Wiele systemów ma przełącznik _turbo_, który kontroluje prędkość
procesora. Wybierz szybsze ustawienie. Jeśli BIOS pozwala na
wyłączenie programowej kontroli przełącznika turbo (lub prędkości
procesora), wyłącz ją i ustaw system na działanie w szybszym trybie.
Okazuje się, że w jednym z systemów Linux może przypadkiem użyć
programowej kontroli przełącznika turbo w czasie wykrywania urządzeń.
3.3.9. Przetaktowywanie procesora
---------------------------------
Wielu ludzi próbuje używać procesora przy większej prędkości niż ta,
do której został przeznaczony. Czasem to działa, ale jest czułe na
temperaturę i inne czynniki i może zniszczyć system. Jeden z autorów
tego dokumentu używał z powodzeniem przetaktowanego systemu przez rok,
ale później system zaczął przerywać działanie programu `gcc' podczas
kompilacji jądra systemu operacyjnego. Przywrócenie prędkości
procesora do nominalnej wartości rozwiązało problem.
3.3.10. Nieprawidłowe moduły pamięci
------------------------------------
Kompilator `gcc' często jako pierwszy odczuwa uszkodzone kości pamięci
(lub inne problemy, które w nieprzewidziany sposób zmieniają dane)
ponieważ buduje w pamięci ogromne struktury danych, które przemierza
wiele razy. Błąd w tych strukturach spowoduje próbę wykonania
nieprawidłowej instrukcji lub dostępu do nieistniejącego obszaru
pamięci. Symptomem będzie śmierć `gcc' z powodu niespodziewanego
sygnału.
Najlepsze płyty główne obsługują RAM z kontrolą parzystości i powiedzą
Ci, jeśli w pamięci występuje błędny bit. Niestety nie potrafią
naprawić błędu i zazwyczaj natychmiast następuje załamanie systemu.
Tak czy inaczej lepiej być powiadomionym/powiadomioną o błędnej
pamięci, niż gdyby dane miały być po cichu zmieniane. Dlatego
najlepsze systemy mają płyty główne i pamięć, które zapewniają
kontrolę parzystości, patrz rozdział Rozdział 2.5.3, `RAM z fałszywą
lub ``wirtualną'' kontrolą parzystości'.
Jeśli posiadasz RAM z prawdziwą kontrolą parzystości oraz płytę
główną, która potrafi to wykorzystać, włącz opcje, które sprawią, że
płyta główna będzie przerywać pracę przy wystąpieniu błędu pamięci.
3.3.11. Procesory Cyrix i błędy dyskietek
-----------------------------------------
Wielu użytkowników procesorów Cyrix musiało wyłączyć pamięć podręczną
w swoich komputerach, bo w przeciwnym wypadku dyskietki miały błędy.
Jeśli będzie to konieczne, pamiętaj aby po zakończeniu instalacji
ponownie włączyć pamięć podręczną, bo bez niej system działa _o wiele_
wolniej, niż kiedy jest włączona.
Nie wydaje nam się, że jest to wina procesora Cyrix. Być może Linux
będzie mógł to obejść. Będziemy nadal próbować rozwiązać ten problem.
Dla tych, których interesują aspekty techniczne: podejrzewamy, że
pamięć podręczna staje się wadliwa po przejściu z kodu 16-bitowego do
32-bitowego.
3.3.12. Różne ustawienia BIOS, na które należy uważać
-----------------------------------------------------
Jeśli BIOS oferuje coś takiego jak ``15-16 MB Memory Hole'' (dziura w
pamięci 15-16 MB), należy to wyłączyć. Linux spodziewa się znaleźć
tam pamięć, o ile posiadasz tyle RAM-u.
Zgłoszono nam, że płyta główna Intel Endeavor posiada opcję ``LFB''
lub ``Linear Frame Buffer''. Ma ona dwa ustawienia: ``Disabled'' i
``1 Megabyte'' (wyłączona i 1 Megabajt). Ustaw ją na ``1 Megabyte''.
Jeśli jest wyłączona, dyskietka instalacyjna nie jest czytana w
prawidłowy sposób a system ulegał załamaniu. W czasie pisania tego
dokumentu nie wiadomo jeszcze o co chodzi w tym przypadku -- po prostu
działa tylko z tym ustawieniem.
3.3.13. Różne ustawienia urządzeń peryferyjnych, na które należy uważać
-----------------------------------------------------------------------
Poza ustawieniami BIOSu, być może zmian będą wymagać niektóre
ustawienia na samych kartach. Niektóre z nich mają menu, inne
polegają na ustawieniach zwor. Ten dokument nie może dostarczyć
informacji na temat każdego urządzenia, mamy za to zamiar udostępnić
tu pomocne wskazówki.
Jeśli jakieś karty obsługują ``pamięć mapowaną'' (``mapped memory''),
powinna być zmapowana pomiędzy 0xA0000 i 0xFFFFF (od 640KB do prawie 1
megabajta) albo na adres co najmniej 1 megabajt większy niż całkowita
ilość pamięci RAM w systemie.
3.3.14. Więcej niż 64 MB RAM
----------------------------
Jądro Linuksa nie zawsze jest w stanie wykryć zainstalowaną ilość
pamięci. Jeśli jest tak w Twoim wypadku zobacz rozdział Rozdział 6.1,
`Argumenty ładowania'.
-------------------------------------------------------------------------------
4. Dzielenie dysku twardego na partycje
---------------------------------------
4.1. Informacje wstępne
-----------------------
Partycjonowanie dysku oznacza po prostu dzielenie go na części. Każda
z części jest niezależna od innych. Można to porównać do stawiania
ścian w budynku: postawienie mebli w jakimś pokoju nie wpływa na
wygląd innego pokoju.
Jeśli już posiadasz jakiś system operacyjny (np. Windows95, Windows
NT, OS/2, MacOS, Solaris, FreeBSD) i chcesz zainstalować Linuksa na
tym samym dysku, będziesz prawdopodobnie musiał/musiała go
przepartycjonować. Ogólnie rzecz biorąc, zmiana partycji na której
istnieje już system plików zniszczy znajdujące się na niej informacje.
Przed partycjonowaniem zawsze powinno się zrobić kopię zapasową
danych. Używając analogii z budynkiem: przed przesuwaniem ściany
dobrze jest usunąć meble, bo inaczej ryzykuje się ich zniszczenie. Na
szczęście istnieje alternatywa dla niektórych użytkowników. Patrz
Rozdział 4.7, `Bezstratne partycjonowanie przy instalacji z systemów
DOS, Win-32 lub OS/2'.
GNU/Linux potrzebuje dla siebie conajmniej jednej partycji. Możesz
mieć jedną partycję zawierającą cały system operacyjny, aplikacje i
prywatne pliki. Wielu ludzi uważa, że niezbędna jest także partycja
wymiany, choć nie jest to rzeczywiście konieczne. Miejsce wymiany
(ang. swap) to obszar na dysku przeznaczony dla systemu operacyjnego,
który umożliwia mu wykorzystanie taniego miejsca na dysku jako
`pamięci wirtualnej'. Umieszczenie miejsca wymiany na osobnej
partycji umożliwia Linuksowi znacznie wydajniejsze z niego
korzystanie. Możliwe jest wykorzystanie jako partycji wymiany
zwykłego pliku, ale nie jest to zalecane.
Wiele osób decyduje się jednak dać systemowi GNU/Linux większą ilość
partycji. Jest kilka powodów, dla których warto jest podzielić dysk
na kilka mniejszych partycji. Pierwszy z nich to bezpieczeństwo. W
razie awarii dysku zazwyczaj naruszona jest tylko jedna partycja.
Dzięki temu konieczne jest przywrócenie (z kopii zapasowych, które
oczywiście skrupulatnie tworzyłeś/tworzyłaś) tylko części systemu.
Powinieneś/powinnaś utworzyć przynajmniej ``partycję główną'' (ang.
``root partition''). Zawiera ona najbardziej niezbędne składniki
systemu. Jeśli ulegną uszkodzeniu inne partycje, wciąż będzie możliwe
załadowanie systemu i naprawienie uszkodzeń. Dzięki temu nie będzie
konieczna ponowna instalacja systemu.
Inny powód, ważny głównie w przypadku zastosowań profesjonalnych,
zależy od wykorzystania systemu. Załóżmy, że coś wymyka się spod
kontroli i zaczyna zjadać wolne miejsce na dysku. Jeśli proces
sprawiający problemy ma uprawnienia administratora systemu (dla
którego jest zarezerwowany pewien obszar na dysku, którego nie mogą
używać zwykli użytkownicy), to może się nagle okazać, że na dysku
brakuje miejsca, a to może wywołać różnego rodzaju ``powikłania''.
Nie musi to być nawet problem pochodzenia lokalnego. Na przykład
jeśli ktoś zasypie Cię poczta elektroniczną, może zapełnić Twój dysk.
Używając kilku partycji można obronić się przed tego typu problemami.
Używając znów poczty elektronicznej jako przykładu: umieszczając
`/var/spool/mail' na osobnej partycji większość systemu będzie
działać, nawet jeśli ktoś zasypie Cię listami.
Inny powód pojawia się, jeśli używasz dużego dysku IDE i nie używasz
ani adresowania LBA, ani dodatkowych sterowników (czasem dostarczanych
przez producentów), ani nowego BIOS-u (wyprodukowanego po 1998 roku)
obsługującego rozszerzenia dużych dysków. W tym przypadku będzie
konieczne umieszczenie głównej partycji na pierwszych 1024 cylindrach
dysku (zazwyczaj około 524 MB).
Jedyną prawdziwą wadą używania większej ilości partycji jest fakt, że
zazwyczaj trudno jest z góry określić swoje wymagania. Jeśli któraś z
partycji okaże się za mała, będziesz musiał/musiała albo zainstalować
system jeszcze raz, albo będziesz skazany/skazana na ciągłe
przenoszenie danych z miejsca na miejsce w poszukiwaniu wolnej
przestrzeni na danej partycji. Z drugiej strony, jeśli partycja
będzie za duża to będzie się marnowała przestrzeń, która mogłaby być
wykorzystana w innym miejscu. Przestrzeń dyskowa jest teraz tania,
ale po co wyrzucać pieniądze w błoto?
4.1.1. Drzewo katalogów
-----------------------
Poniższa lista opisuje niektóre ważniejsze katalogi. Ma za zadanie
pomóc Ci określić sposób podziału dysku na partycje. Jeśli ten
rozdział jest dla Ciebie zbyt niejasny, zignoruj go i powróć tutaj po
przeczytanii reszty podręcznika instalacji.
* `/': korzeń oznacza punkt startowy hierarchii katalogów. Zawiera
niezbędne programy, które może załadować komputer, w tym jądro,
biblioteki systemowe, pliki konfiguracyjne w `/etc' i inne
potrzebne pliki. Zazwyczaj wymaga około 30-50 MB, ale liczba ta
może się wahać.
Uwaga: _nie_ twórz osobnych partycji na katalogi `/etc', `/bin',
`/sbin', `/lib' ani `/dev'; jeśli tak zrobisz, system nie będzie
się w stanie załadować.
* `/dev': ten katalog zawiera różne pliki urządzeń, które są
interfejsami do różnych części sprzętu. Więcej informacji
zawiera rozdział Rozdział 4.3, `Nazwy urządzeń w Linuksie'.
* `/usr': w tym katalogu znajdują się wszystkie programy dla
użytkowników (`/usr/bin'), biblioteki (`/usr/lib'), dokumentacja
(`/usr/share/doc') itp. Ta część systemu plików zajmuje
zazwyczaj większą część miejsca. Powinno się na niego
przeznaczyć przynajmniej 300-500 MB. Jeśli będziesz instalować
więcej pakietów, powinieneś/powinnaś zwiększyć ilość miejsca
przeznaczonego na ten katalog.
* `/home': każdy użytkownik będzie umieszczał swoje dane w
podkatalogu tego katalogu. Jego rozmiar zależy od ilości
użytkowników, którzy będą używali tego systemu jak i od wielkości
plików, jakie będą przechowywane w tym katalogu. W zależności od
planowanego użycia powinno się zarezerwować ok. 100 MB dla
każdego użytkownika, ale tą liczbę należy dostosować do własnych
potrzeb.
* `/var': wszystkie zmieniające się dane, jak artykuły grup
dyskusyjnych (ang. news), poczta elektroniczna, strony WWW,
cache APT-a itp. będzie przechowywany w tym katalogu. Jego
rozmiar zależy w dużym stopniu od sposobu użycia komputera, ale
dla większości ludzi będzie podyktowany przede wszystkim
wymaganiami narzędzia zarządzania pakietami, który tymczasowo
umieszcza w jego podkatalogu pliki pakietów pobrane z sieci.
Jeśli planujesz zainstalować z sieci prawie wszystko, co ma do
zaoferowania Debian, wszystko na raz, to prawdopodobnie wystarczy
przeznaczyć na ten katalog 2-3 gigabajtów. Jeśli będziesz
instalować wszystko etapami (to jest najpierw narzędzia i usługi,
później tekstowe programy użytkowe, później X, ...) to powinno
wystarczyć około dwustu do pięciuset megabajtów. Jeśli chcesz
oszczędzać miejsce na dysku i nie planujesz używać APT-a
(przynajmniej do większych uaktualnień) możesz przeznaczyć na ten
katalog 30 lub 40 MB.
* `/tmp': pliki tymczasowe tworzone przez programy
najprawdopodobniej będą tworzone właśnie w tym katalogu. Powinno
wystarczyć zazwyczaj 20-50 MB.
* `/proc': ten wirtualny system plików nie potrzebuje miejsca na
dysku. Zawiera on ciekawe i cenne dane na temat działającego
systemu.
4.2. Planowanie użycia systemu
------------------------------
Ważne jest zdecydowanie, jaki rodzaj systemu będzie Ci potrzebny.
Wpływa to na wymagania dotyczące miejsca na dysku i na sposób jego
podziału.
Można wziąć pod uwagę następujące zastosowania systemu:
Mały serwer
Nie zawierający wielu rzeczy przydatnych użytkownikom
wykorzystującym powłokę, zawierający serwer FTP, WWW, DNS, NIS i
POP. Zajmie około 50 MB. Oczywiście jest to tylko rozmiar
oprogramowania. Należy do tego doliczyć rozmiar udostępnianych
danych.
Komputer domowy
Standardowy komputer biurkowy, zawierający system X Window,
aplikacje graficzne, dźwięk, edytory itp. Zainstalowane
oprogramowanie zajmie około 500 MB.
Komputer do pracy
Bez systemu X Window, może być odpowiedni na komputer przenośny.
Zajmie około 140 MB. (Autor posiada jeszcze prostszy system
zawierający X Window, a zajmujący tylko 100 MB).
Komputer programisty
Komputer biurkowy ze wszystkimi pakietami przydatnymi przy
programowaniu, jak Perl, C, C++ itp. Rozmiar ok. 475 MB. Z
systemem X Window i dodatkowymi pakietami może zająć nawet 800
MB.
Należy pamiętać, że powyższe rozmiary nie obejmują wszystkich danych,
które jednak znajdują się we właściwie każdym systemie, jak pliki
użytkowników, poczta i inne. Zawsze dobrze jest być hojnym w
przydzielaniu miejsca na własne pliki z danymi. Co ważne partycja
`/var' w systemie Debian zajmuje wiele informacji na temat stanu
systemu. Pliki programu `dpkg' (z informacjami na temat wszystkich
zainstalowanych pakietach) mogą z łatwością zająć 20 MB. Doliczając
do tego pliki dziennika i inne, można przyjąć, że partycja `/var'
zajmie conajmniej 50 MB.
4.2.1. Ograniczenia dysków PC
-----------------------------
Generalnie BIOS PC-tów stawia dodatkowe ograniczenia w
partycjonowaniu. Istnieje limit ilości ``podstawowych'' (ang.
primary) i ``logicznych'' (ang. logical) partycji, jaką może zawierać
dysk. Poza tym instnieją ograniczenia dotyczące położenia na dysku
systemu, który może załadować BIOS wyprodukowany przed latami
1994-1998. Więcej informacji można znaleźć w Linux Partition HOWTO
(http://www.linuxdoc.org/HOWTO/mini/Partition/) oraz Phoenix BIOS FAQ
(http://www.phoenix.com/pcuser/BIOS/biosfaq2.htm), jednak ten rozdział
zawiera krótki opis, który pomoże Ci zaplanować większość sytuacji.
Partycje ``podstawowe'' to początkowy system podziału dysków PC. Może
być ich tylko cztery. Aby obejść to ograniczenie wymyślono partycje
``rozszerzone'' lub ``logiczne''. Ustawiając jedną z partycji
podstawowych jako ``rozszerzoną'' można podzielić miejsce przeznaczone
na tą partycję na partycje logiczne. W ramach jednej partycji
rozszerzonej można utworzyć do sześćdziesięciu partycji logicznych,
jednak na dysku można umieścić najwyżej jedną partycję rozszerzoną.
Linux ogranicza ilość partycji na dysku do 15 na dyskach SCSI (3
użyteczne partycje podstawowe, 12 partycji logicznych) i 63 partycji
na dyskach IDE (3 użyteczne partycje podstawowe, 60 partycji
logicznych).
Ostatnią rzeczą, jaką należy wiedzieć na temat BIOS-u PC jest, że
partycja startowa (ang. boot partition), czyli partycja zawierająca
jądro, musi mieścić się na pierwszych 1024 cylindrach dysku, _chyba
że_ posiadasz BIOS wyprodukowany przed (w zależności od producenta)
1994-1998 rokiem, obsługujący ``Specyfikację Rozszerzonej Obsługi
Napędów Dyskowych''. Zarówno LILO (program ładujący jądro Linuksa),
jak i dodawany przez Debiana program `mbr' używają procedur BIOS-u,
przy ładowaniu jądra Linuksa do pamięci RAM. Jeśli zostaną znalezione
rozszerzenia BIOS-u przerwania 0x13 dostępu do dużych dysków, to
zostaną one użyte. W przeciwnym wypadku zostaną użyte zwykłe metody
dostępu, które nie umożliwiają odczytania danych znajdujących się na
dysku powyżej 1023 cylindra. Po załadowaniu Linuksa nie istnieją te
ograniczenia bez względu na to, jaki BIOS jest w Twoim komputerze,
ponieważ Linux nie używa BIOS-u aby uzyskać dostęp do dysku.
Jeśli posiadasz duży dysk, może być konieczne będzie użycie technik
tłumaczenia numerów cylindrów, które można włączyć w programie
``Setup'' BIOS-u, jak LBA (Logiczne Adresowanie Bloków) lub tryb CHS
(``Large''). Więcej informacji na temat problemów z dużymi dyskami
można znaleźć w Large Disk HOWTO
(http://www.linuxdoc.org/HOWTO/Large-Disk-HOWTO.html). Jeśli używasz
techniki tłumaczenia cylindrów, a BIOS nie obsługuje rozszerzeń dużych
dysków, wtedy będzie konieczne takie rozmieszczenie partycji, aby
partycja startowa mieściła się poniżej _przetłumaczonego_ cylindra
1024.
Zalecanym sposobem osiągnięcia tego jest utworzenie małej (5-10 MB
powinno wystarczyć) partycji na początku dysku, którą należy uczynić
startową. Następnie należy w pozostającym obszarze utworzyć dowolne
inne potrzebne partycje. Taka partycja startowa _musi_ być
zamontowana w katalogu `/boot', ponieważ w tym katalogu będą
przechowywane jądro/jądra Linuksa. Taka konfiguracja będzie działała
w każdym systemie, bez względu na to, czy zostanie użyte tłumaczenie
LBA lub CHS i czy BIOS obsługuje odpowiednie rozszerzenia.
4.3. Nazwy urządzeń w Linuksie
------------------------------
Nazwy dysków i partycji w Linuksie mogą się różnić od nazw w innych
systemach operacyjnych. Musisz znać te nazwy podczas tworzenia i
montowania partycji. Oto podstawowe nazwy:
* Pierwszy napęd dyskietek to ``/dev/fd0''.
* Drugi napęd dyskietek to ``/dev/fd1''.
* Pierwszy dysk SCSI (według adresów ID SCSI) to ``/dev/sda''.
* Drugi dysk SCSI (według adresów ID SCSI) to ``/dev/sdb'', itd.
* Pierwszy CD-ROM SCSI to ``/dev/scd0'', znany także jako
``/dev/sr0''.
* Pierwszy (master) dysk na pierwszym kontrolerze IDE to
``/dev/hda''.
* Drugi (slave) dysk na pierwszym kontrolerze IDE to ``/dev/hdb''.
* Pierwszy i drugi dysk na drugim kontrolerze IDE to odpowiednio
``/dev/hdc'' i ``/dev/hdd''. Nowsze kontrolery IDE mogą mieć dwa
kanały, działające jak dwa kontrolery.
* Pierwszy dysk XT to ``/dev/xda''.
* Drugi dysk XT to ``/dev/xdb''.
Nazwy partycji na każdym z dysków tworzy się dodając jej numer do
nazwy dysku: ``sda1'' i ``sda2'' odpowiadają pierwszej i drugiej
partycji na pierwszym dysku SCSI w Twoim systemie.
Oto przykład. Załóżmy, że masz dwa dyski SCSI, jeden pod adresem SCSI
2, a drugi po adresem SCSI 4. Pierwszy dysk (adres 2) nazywa się
wtedy ``sda'', a drugi ``sdb''. Jeśli na dysku ``sda'' są 3 partycje,
będą się nazywać ``sda1'', ``sda2'', i ``sda3''. Jeśli na dysku
``sdb'' są dwie partycje, to będą się nazywały ``sdb1'' i ``sdb2''.
Zwróć uwagę, że jeśli posiadasz kilka kontrolerów SCSI, to kolejność
dysków szybko może się okazać niejasna. Najlepszym rozwiązaniem w tym
wypadku jest przeczytanie komunikatów startowych, zakładając że zna
się modele dysków.
Linux oznacza parycje podstawowe jako nazwy dysków plus numer od 1 do
4. Na przykład pierwsza partycja podstawowa na pierwszym (master)
dysku to `/dev/hda1'. Partycje logiczne zaczynają być liczone od 5,
więc pierwsza partycja logiczna na tym dysku to `/dev/hda5'.
Pamiętaj, że partycja rozszerzona, to jest partycja podstawowa
zawierająca partycje logiczne nie jest użyteczna sama w sobie. Odnosi
się to tak do dysków IDE jak i SCSI.
4.4. Zalecany układ partycji
----------------------------
Jak to opisano powyżej, powinno się posiadać oddzielną partycję główną
(ang. root partition) i większą partycję `/usr', jeśli jest
wystarczająco dużo miejsca. Przykłady zamieszczone są poniżej.
Większości użytkowników wystarczają te dwie partycje. Jest to tym
bardziej właściwe, jeśli posiadasz jeden mały dysk, ponieważ tworzenie
większej ilości partycji może spowodować marnowanie miejsca.
W niektórych przypadkach może być potrzebna oddzielna partycja
`/usr/local' jeśli planujesz instalować wiele programów, które nie są
częścią Debiana. Jeśli Twoja maszyna ma być serwerem poczty, może być
konieczne utworzenie oddzielnej partycji `/var/spool/mail'. Często
dobrym pomysłem jest utworzenie osobnej partycji wielkości 20 do 32 MB
na katalog `/tmp'. Jeśli instalujesz serwer dla mnóstwa użytkowników,
dobrze jest posiadać dużą oddzielną partycję `/home'. Ogólnie mówiąc,
partycjonowanie dysku zależy od roli, jaką ma spełniać komputer.
Przy bardzo skomplikowanych systemach powinieneś/powinnaś przeczytać
Multi Disk HOWTO
(http://www.linuxdoc.org/HOWTO/Multi-Disk-HOWTO.html). Zawiera ono
informacje ciekawe głównie dla ISP i ludzi konfigurujących serwery.
Jeśli chodzi o wielkość partycji wymiany, jest na to wiele poglądów.
Jedną z zasad jest posiadanie takiej ilości miejsca wymiany, ile jest
pamięci operacyjnej, choć dla większości użytkowników nie ma sensu
posiadanie więcej niż 64 MB miejsca wymiany. W większości przypadków
nie powinno być go także mniej niż 16 MB. Oczywiście są wyjątki od
tych reguł. Jeśli będziesz rozwiązywać układy 10000 równań na
maszynie z 256 MB RAM-u, będzie potrzebny gigabajt (lub więcej)
miejsca wymiany.
Przy architekturach 32-bitowych (i386, m68k, 32-bitowy SPARC, i
PowerPC), maksymalna wielkość partycji wymiany to 2 GB (na Alphie i
SPARC64 jej wielkość jest tak duża, że można ją uznać za
nieograniczoną). Powinno to wystarczyć dla większości instalacji.
Jeśli jednak masz duże wymagania co do wielkości miejsca wymiany
spróbuj rozrzucić partycje po kilku dyskach i jeśli to możliwe na
różnych kanałach SCSI lub IDE. Jądro będzie odpowiednio dostosowywało
ich użycie aby zwiększyć wydajność.
4.5. Przykładowe partycjonowanie
--------------------------------
Jako przykład podajemy domową maszynę jednego z autorów - 32 MB RAM i
1,7 GB dysk IDE na `/dev/hda'. Jest na nim 500 megabajtowa partycja
przeznaczona na inny system operacyjny na `/dev/hda1' (powinna mieć
200MB bo i tak nigdy jej nie używam). Partycja wymiany o wielkości 32
MB mieści się na `/dev/hda3' a reszta (około 1,2GB na `/dev/hda2') to
partycja Linuksa.
4.6. Partycjonowanie przed instalacją
-------------------------------------
Istnieją dwa momenty w których można przeprowadzić partycjonowanie:
przed instalacją Debiana lub podczas jej trwania. Jeśli Twój komputer
będzie w całości przeznaczony na Debiana, powinieneś/powinnaś
przeprowadzić partycjonowanie podczas instalacji. (Rozdział 7.6,
```Podział dysku na partycje'''). Jeśli masz komputer z więcej niż
jednym systemem operacyjnym, powinieneś/powinnaś danemu systemowi
operacyjnemu pozwolić utworzyć swoje własne partycje.
Następujące rozdziały zawierają informacje na temat partycjonowania w
innym systemie operacyjnym przed instalacją. Zwróć uwagę, że będzie
konieczna zamiana nazw partycji w różnych systemach; patrz Rozdział
4.3, `Nazwy urządzeń w Linuksie'.
4.6.1. Partycjonowanie w DOS lub Windows
----------------------------------------
Jeśli manipulujesz istniejącymi partycjami FAT lub NTFS, zaleca się
albo użycie poniższych instrukcji, albo używanie standardowych
narzędzi Windows lub DOS. W przeciwnym wypadku nie jest konieczne
partycjonowanie w DOS lub Windows; narzędzia Linuksa zazwyczaj
działają lepiej.
4.7. Bezstratne partycjonowanie przy instalacji z systemów DOS, Win-32 lub
OS/2
----------------------------------------------------------------------------
Często instaluje się Linuksa w systemie, w którym już jest
zainstalowany DOS (w tym Windows 3.1), Win32 (czyli Windows 95, 98 lub
NT), lub OS/2 i ważne jest, aby umieścić Debiana na tym samym dysku
bez niszczenia istniejącego systemu. Jak to wyjaśniono w rozdziale
Rozdział 4.1, `Informacje wstępne', zmniejszenie rozmiaru istniejącej
partycji prawie na pewno spowoduje zniszczenie istniejących danych,
chyba że zachowane są specjalne środki ostrożności. Opisana tutaj
metoda, choć nie gwarantuje bezpieczeństwa danych, działa w praktyce
wyjątkowo dobrze. Zaleca się _utworzenie kopii zapasowej_.
Zanim przejdziesz dalej, powinieneś/powinnaś zdecydować jak podzielić
dysk. Metoda podana tutaj umożliwi jedynie podział istniejącej
partycji na dwie części. Jedna z nich będzie zawierała pierwotny
system operacyjny, a druga będzie używana przez Debiana. Podczas
instalacji Debiana będziesz mieć możliwość dowolnego wykorzystania
części przeznaczonej dla Debiana, to znaczy jako miejsce wymiany lub
system plików.
Pomysł polega na przeniesieniu wszystkich danych na początek partycji
przed zmianą podziału dysku tak, żeby nic nie zginęło. Ważne jest,
aby wykonywać na dysku jak najmniej operacji między przeniesieniem
danych a przepartycjonowaniem aby zminimalizować szansę zapisania
fragmentu jakiegoś pliku w pobliżu końca partycji, ponieważ zmniejszy
to wielkość obszaru, jaki można ``odciąć'' od partycji.
Najpierw należy skopiować program `fips', który można znaleźć w
katalogu `tools/' na najbliższym serwerze lustrzanym Debiana.
Rozpakuj archiwum ``zip'' i skopiuj pliki `RESTORRB.EXE', `FIPS.EXE' i
`ERRORS.TXT' na dyskietkę z systemem operacyjnym. Dyskietkę taką
można utworzyć przy pomocy komendy `sys a:' w systemie DOS. `fips'
zawiera bardzo dobrą dokumentację, którą dobrze jest przeczytać.
Przeczytanie dokumentacji będzie konieczne jeśli używasz sterownika
kompresji dysku lub zarządcę dysków (ang. disk manager). Utwórz
dyskietkę i przeczytaj dokumentację _zanim_ zdefragmentujesz dysk.
Następnie należy przenieść wszystkie dane na początek partycji.
`defrag', znajdujący się w standardowym systemie DOS 6.0 i
późniejszych dobrze radzi sobie z tym zadaniem. Dokumentacja programu
`fips' zawiera listę innych programów tego typu. Zwróć uwagę, że
jeśli posiadasz Windows 95, musisz uruchomić `defrag' w Windows,
ponieważ DOS nie rozumie VFAT umożliwiającego używanie długich nazw
plików używanego w Windows 95 i późniejszych.
Kiedy program do defragmentacji wykona swoje zadanie (co może zająć
dłuższy czas w przypadku dużych dysków) uruchom ponownie komputer przy
pomocy dyskietki `fips', którą wcześniej utworzyłeś/utworzyłaś.
Następnie po prostu wpisz `a:\fips' i podążaj za instrukcjami.
Zwróć uwagę, że istnieje wiele innych programów do zarządzania
partycjami, których możesz użyć, jeśli `fips' nie spełni swojego
zadania.
4.8. Partycjonowanie w DOS
--------------------------
Wielu ludzi napotyka na problemy z partycjami FAT (partycje dla DOS)
jeśli zostały utworzone lub ich rozmiar został zmieniony za pomocą
narzędzi Linuksowych. Na przykład niektórzy zgłosili słabą wydajność,
ciągłe problemy z programem `scandisk' lub inne dziwne problemy z
systemem DOS lub Windows.
Najwyraźniej jeśli tworzy się lub zmienia rozmiar partycji dla systemu
DOS dobrze jest wypełnić kilka pierwszych sektorów zerami. Aby to
zrobić, przed uruchomieniem `format' w DOS-ie należy w Linuksie wydać
komendę
dd if=/dev/zero of=/dev/hdXX bs=512 count=4
-------------------------------------------------------------------------------
5. Metody instalacji Debiana
----------------------------
Debiana można zainstalować z wielu źródeł, zarówno lokalnych (CD-ROM,
dysk twardy, dyskietki) jak i z sieci (FTP, NFS, PPP, HTTP). Debian
obsługuje różne konfiguracje sprzętu, więc często można wybrać spośród
wielu ewentualności. Ten rozdział opisuje wszystkie źródła i
wskazówki pomagające wybrać jedno z nich.
Dla różnych etapów instalacji można dokonać różnych wyborów. Na
przykład instalację można zacząć z dyskietki, ale później dostarczyć
reszty potrzebnych plików z dysku twardego.
W czasie instalacji system będzie się zmieniał: od małego,
ograniczonego i mieszczącego się na RAM-dysku - do pełnego systemu
Debian, zainstalowanego na dysku twardym. Jednym z podstawowych zadań
początkowych faz instalacji jest zwiększenie ilości obsługiwanego
przez system sprzętu (na przykład kart rozszerzeń) i oprogramowania
(np. protokołów sieciowych i sterowników systemów plików). Dzięki
temu w późniejszych fazach instalacji można korzystać z większej
ilości źródeł plików niż wcześniej.
Dla większości ludzi najłatwiejsze będzie użycie zestawu płyt CD.
Jeśli masz taki zestaw i Twoja maszyna obsługuje ładowanie systemu
bezpośrednio z płyty, to świetnie! Po prostu skonfiguruj system, aby
ładował się z CD-ROM-u, jak to opisano w rozdziale Rozdział 3.3.2,
`Wybór urządzenia, z którego następuje start systemu', wsuń płytę do
napędu, zrestartuj system i przejdź do następnego rozdziału. Jeśli
okaże się, że ten standardowy sposób instalacji nie działa na Twojej
maszynie, możesz tu wrócić, aby spróbować znaleźć inne jądro lub
metodę instalacji. W szczególności należy zwrócić uwagę na to, że
niektóre zestawy płyt zawierają różne jądra na różnych płytach, więc
może okazać się, że uda się załadować system z płyty innej niż
pierwsza.
5.1. Przegląd procesu instalacji
--------------------------------
Ten przegląd zwraca uwagę na momenty, w których należy wybrać nośnik
instalacyjny, lub podjąć decyzję, która wpłynie na to, które źródła
będą dostępne później. Instalacja składa się z następujących kroków:
1. Załadowanie systemu instalacyjnego.
2. Odpowiedzenie na kilka pytań wstępnie konfigurujących system.
3. Wskazanie nośnika zawierającego jądro i sterowniki.
4. Wybranie sterowników do załadowania.
5. Wskazanie nośnika zawierającego źródło systemu podstawowego.
6. Restart system i zakończenie konfiguracji.
7. Instalacja dodatkowych pakietów z oprogramowaniem.
Podczas dokonywania wyborów należy pamiętać o kilku rzeczach.
Pierwsza dotyczy wyboru jądra. Jądro, które wybierzesz do
przeprowadzenia instalacji będzie tym samym jądrem, którego będzie
używał Twój pełny system. Muisz wybrać odpowiedni pakiet sterowników,
ponieważ sterowniki zależą od jądra. Poniżej znajduje się krótki opis
szczegółów wyboru jądra, a dokładniej zestawu instalacyjnego.
Różne jądra mają różne możliwości obsługi sieci, więc wybierając
konkretne jądro możesz rozszerzyć lub ograniczyć możliwości wyboru
źródeł dla innych plików, zwłaszcza w początkowych fazach instalacji.
Wreszcie -- niektóre sterowniki, które każesz załadować, umożliwiają
obsługę różnych urządzeń (np. kart sieciowych, kontrolerów dysków
twardych) lub systemów plików (np. NTFS lub NFS). Dzięki załadowaniu
odpowiednich sterowników, w dalszych etapach instalacji będzie możliwe
wybranie dodatkowych źródeł instalacyjnych.
5.2. Wybór właściwego zestawu instalacyjnego
--------------------------------------------
Obrazy jądra są dostępne w kilku ``smakach'', z których każdy
obsługuje inny zestaw sprzętu. ``Smaki'' dostępne w systemie Debian
GNU/Linux 2.2 dla architektury Intel x86 to:
``waniliowe'' (vanilla)
Standardowy pakiet jądra w Debianie. Zawiera prawie wszystkie
sterowniki obsługiwane przez Linuksa, zbudowane w postaci
modułów. Są to między innymi sterowniki dla urządzeń sieciowych,
urządzeń SCSI, kart dźwiękowych, urządzeń Video4Linux itp. Smak
``waniliowy'' składa się z jednej dyskietki ratunkowej (Rescue
Floppy), jednej z głównym systemem plików i trzech dyskietek ze
sterownikami (Driver Floppies).
``udma66''
Bardzo podobne do ``waniliowych'', ale dodatkowo zawiera łaty
Andre Hedricka, dzięki którym obsługuje urządzenia UDMA66.
``compact''
Podobne do ``waniliowych'', ale nie zawierają wielu rzadziej
używanych sterowników (dźwięk, v4l, itp). Dodatkowo posiada
wbudowaną obsługę popularnych kart sieciowych PCI -- NE2000, 3COM
3c905, Tulip, Via-Rhine i Intel EtherExpress Pro100. Dzięki tym
sterownikom można w pełni wykorzystać opcję instalacji sieciowej
Debiana instalując sterowniki i system podstawowy przez sieć, co
wymaga utworzenia jedynie dyskieteki ratunkowej i dyskietki z
głównym systemem plików. Wreszcie ``compact'' zawiera również
kilka popularnych sterowników RAID: DAC960 i SMART2 Compaq'a.
Smak ``compact'' składa się z jednej dyskietki ratunkowej, jednej
z głównym systemem plików i jednej ze sterownikami.
``idepci''
To jądro obsługuje tylko urządzenia IDE i PCI (i bardzo niewielką
liczbę urządzeń ISA). Tego ``smaku'' należy użyć w przypadku,
gdy sterowniki SCSI w innych zestawach powodują zawieszenie
systemu przy starcie (prawdopodobnie z powodu konfliktu zasobów
lub źle zachowującej się karty/sterownika w systemie). Jądro
``idepci'' ma także wbudowany sterownik dyskietki IDE, więc można
go wykorzystać do instalacji z urządzeń LS120 lub ZIP.
Choć opisaliśmy ile dyskietek 1.44MB jest potrzebnych w przypadku
każdego ze ``smaków'', to nie znaczy to, że musisz wybrać dyskietki
jako nośnik instalacyjny.
Pliki konfiguracyjne jądra dla każdego z tych smaków można znaleźć w
ich katalogach w pliku o nazwie ``kernel-config''.
5.3. Źródła instalacji dla różnych etapów
-----------------------------------------
Ten rozdział opisuje jaki sprzęt _może_ i zazwyczaj _będzie_ działać w
różnych etapach instalacji. Nie jest zagwarantowane, że każde
urządzenie opisanego typu będzie działało z każdym jądrem. Na
przykład dyski RAID nie będą dostępne jeśli nie zainstaluje się
odpowiednich sterowników.
5.3.1. Ładowanie początkowego systemu instalacyjnego
----------------------------------------------------
Załadowanie systemu instalacyjnego jest jednym z najtrudniejszych
etapów instalacji. Następny rozdział opisuje dodatkowe szczegóły, ale
do wyboru jest zazwyczaj
* dyskietka ratunkowa (Rescue Floppy)
* CD-ROM, z którego można załadować system
* dysk twardy, dzięki programowi ładującemu działającemu w innym
systemie operacyjnym
5.3.2. Nośniki źródłowe i etapy instalacji
------------------------------------------
Następująca tabela wskazuje, których źródeł można użyć w każdym z
etapów instalacji. Kolumny wskazują poszczególne etapy instalacji, są
uporządkowane od lewej do prawej w kolejności, w jakiej występują. W
kolumnie po prawej stronie są wymienione sposoby pobierania plików.
Puste pole oznacza, że dany sposób nie jest obsługiwany w danym etapie
instalacji, `T' oznacza, że jest, a `P' -- że tylko w niektórych
przypadkach.
Ładowanie | Obraz jądra | Sterowniki | System podst. | Pakiety | nośnik
----------+-------------+------------+---------------+---------+------------
P | | | | | tftp
P | T | T | T | | dyskietki
P | T | T | T | Y | CD-ROM
P | T | T | T | Y | dysk twardy
| T | T | T | Y | NFS
| | P | Y | Y | LAN
| | | | Y | PPP
Powyższa tabela pokazuje na przykład, że PPP można użyć tylko do
sprowadzenia pakietów.
Zwróć uwagę, że system instalacyjny poprosi Cię o wskazanie źródła
obrazu jądra i sterowników tylko przy niektórych metodach instalacji.
Jeśli uruchomisz system z CD-ROM-u, system instalacyjny automatycznie
wybierze jądro i sterowniki z płyty. Ważne jest, że _zaraz po
załadowaniu systemu z dyskietki można przełączyć się na lepsze źródło
instalacji_. Należy jednak pamiętać, że _nie wolno_ pomieszać różnych
zestawów instalacyjnych, na przykład biorąc dyskietkę startową dla
jednej podarchitektury, a dyskietki ze sterownikami - dla innej.
Kolumna ``Ładowanie'' zawiera tylko litery `P', ponieważ obsługiwane
metody ładowania różnią się bardzo pomiędzy architekturami.
Wiersze ``LAN'' i ``PPP'' odnoszą się do Internetowych metod
przenoszenia plików (FTP, HTTP itp.) przez Ethernet lub linię
telefoniczną. Niektóre jądra pozwalają na wykorzystanie tych sposobów
wcześniej. Eksperci mogą także wykorzystać te połączenia do
zamontowania dysków i przeprowadzenia innych operacji celem
przyspieszenia całego procesu. Dostarczenie pomocy w takich
przypadkach jest poza zakresem tego dokumentu.
5.3.3. Zalecenia
----------------
Zdobądź zestaw płyt CD Debian GNU/Linux. Załaduj z nich instalację, o
ile to możliwe.
Jeśli jednak doczytałeś/doczytałaś tak daleko, to prawdopodobnie nie
było to możliwe. Jeśli problemem było to, że nie dało się załadować
systemu z płyty, można przy pomocy plików na płycie utworzyć dyskietki
startowe i z nich załadować system, lub zrobić to z innego systemu
operacyjnego.
Jeśli i to nie jest możliwe, możesz wykorzystać puste miejsce na
partycji jakiegoś systemu operacyjnego. W początkowych fazach
instalacji system jest w stanie odczytać wiele różnych systemów
plików. (Za wyjątkiem NTFS -- konieczne jest uprzednie załadowanie
odpowiedniego sterownika). Jeśli może przeczytać Twój system plików,
powinieneś/powinnaś pobrać z sieci dokumentację, obrazy dysków
startowych i narzędzia a także archiwum ze sterownikami (w postaci
jednego pliku) i system podstawowy (także w postaci jednego pliku).
Załaduj system instalacyjny, a kiedy o nie zapyta, wskaż mu pliki,
które pobrałeś/pobrałaś.
To są tylko wskazówki. Powinno się wybrać takie źródła, jakie będą
najwygodniejsze. Dyskietki nie są ani wygodnym, ani pewnym nośnikiem,
więc radzimy ich używać tylko w ostateczności. Jednak w porównaniu z
innymi sposobami ładowania systemu mogą w pewnych przypadkach
dostarczyć najłatwiejszego sposobu na rozpoczęcie instalacji, jeśli
Twój system je obsługuje.
5.4. Opis plików systemu instalacyjnego
---------------------------------------
Ten rozdział zawiera listę plików, które można znaleźć w katalogu
`disks-i386'. Być może ich pobranie w ogóle nie będzie konieczne.
Zależy to od wybranej przez Ciebie metody ładowania i instalacji
systemu podstawowego.
Większość z plików to obrazy dyskietek, czyli pojedyncze pliki, które
można zapisać na dyskietkę. Ich wielkość zależy oczywiście od
wielkości dyskietki docelowej. Na przykład na standardową dyskietkę
3.5 calową mieści się 1.44MB danych. Na standardową dyskietkę 5.25
cala mieści się 1.2MB danych, więc jeśli masz tylko taki napęd
dyskietek, to musisz użyć tych obrazów. Obrazy dyskietek 1.44MB
znajdują się w katalogu `images-1.44'. Obrazy dyskietek 1.2MB
znajdują się w katalogu `images-1.20'. Obrazy dyskietek 2.88MB,
których używa się głównie do ładowania systemu z CD-ROM-u, znajdują
się w katalogu `images-2.88'.
Jeśli do czytania tego dokumentu używasz przeglądarki WWW na
komputerze podłączonym do sieci, możesz prawdopodobnie pobrać
odpowiednie pliki zaznaczając ich nazwy. W przypadku przeglądarki
Netscape należy przytrzymać klawisz SHIFT klikając na URL aby pobrać
plik. Pliki można pobrać z URL-i w tym dokumencie lub z
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main/disks-i386/current/,
albo odpowiedniego katalogu na dowolnym serwerze lustrzanym Debiana
(http://www.debian.org/distrib/ftplist).
5.4.1. Dokumentacja
-------------------
_Podręcznik instalacji:_
install.pl.txt
install.pl.html
install.pl.pdf
Plik, który właśnie czytasz, dostępny w formatach ASCII, HTML lub
PDF.
_Strony podręcznika systemowego dla poszczególnych narzędzi do
partycjonowania:_
fdisk.txt
cfdisk.txt
Instrukcje użytkownika dostępnych programów do partycjonowania.
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/basecont.txt
Lista zawartości systemu podstawowego.
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/md5sum.txt
Lista sum kontrolnych MD5 dla plików binarnych. Jeśli masz
program `md5sum', możesz upewnić się, że pliki nie są uszkodzone
uruchamiając komendę `md5sum -v -c md5sum.txt'.
5.4.2. Pliki potrzebne do załadowania systemu instalacyjnego
------------------------------------------------------------
_Obrazy dyskietek ratunkowych (Rescue Floppy):_
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.20/rescue.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.20/safe/rescue.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/rescue.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/compact/rescue.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/idepci/rescue.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/safe/rescue.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/udma66/rescue.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-2.88/rescue.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-2.88/compact/rescue.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-2.88/idepci/rescue.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-2.88/udma66/rescue.bin
Dyskietkę ratunkową (Rescue Floppy) wykorzystuje się do
przeprowadzania instalacji i w przypadkach awaryjnych, na
przykład kiedy system nie chce się załadować z jakiegoś powodu.
Dlatego zaleca się utworzenie tej dyskietki nawet, jeśli nie
będzie się jej używało do instalacji.
_Obrazy dyskietki/tek z głównym systemem plików:_
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.20/root.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/root.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/compact/root.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/idepci/root.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/udma66/root.bin
Ten plik zawiera obraz tymczasowego systemu plików, który jest
ładowany do pamięci po uruchomieniu systemu z dyskietki
ratunkowej. Używa się go do instalacji z twardego dysku i
dyskietek.
_Jądro Linux:_
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/linux
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/compact/linux
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/idepci/linux
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/udma66/linux
Jest to obraz jądra Linux, używany do instalacji z twardego dysku
i płyt CD. Nie jest potrzebny do instalacji z wykorzystaniem
dyskietek.
_Program do ładowania Linuksa z DOS-u:_
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/dosutils/loadlin.exe
Będziesz go potrzebować, jeśli instalujesz system z partycji DOS
lub z CD-ROM-u. Patrz Rozdział 6.3.1, `Ładowanie z partycji
DOS'.
_Pliki wsadowe instalacji z DOS-u:_
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/install.bat
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/compact/install.bat
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/idepci/install.bat
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/udma66/install.bat
Pliki wsadowe DOS-u do uruchamiania instalacji Debiana z DOS-u.
Używa się ich w przypadku instalacji z dysku twardego lub
CD-ROM-u. Patrz Rozdział 6.3.1, `Ładowanie z partycji DOS'.
5.4.3. Pliki sterowników
------------------------
Te pliki zawierają moduły jądra (sterowniki) dla wszystkich urządzeń,
które nie są niezbędne do załadowania systemu. Aby móc użyć
odpowiednich modułów należy zainstalować odpowiednie archiwum ze
sterownikami i wybrać sterowniki, których chcesz użyć.
Zwróć uwagę, że archiwum ze sterownikami musi odpowiadać wybranemu
uprzednio jądru.
_Obrazy dyskietek ze sterownikami (Driver Floppies):_
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.20/driver-1.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.20/driver-2.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.20/driver-3.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.20/driver-4.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.20/driver-5.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.20/safe/driver-1.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.20/safe/driver-2.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.20/safe/driver-3.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.20/safe/driver-4.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.20/safe/driver-5.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/driver-1.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/driver-2.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/driver-3.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/driver-4.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/compact/driver-1.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/idepci/driver-1.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/safe/driver-1.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/safe/driver-2.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/safe/driver-3.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/safe/driver-4.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/udma66/driver-1.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/udma66/driver-2.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/udma66/driver-3.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/udma66/driver-4.bin
Są to Obrazy dyskietek ze sterownikami.
_Archiwum ze sterownikami_
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/drivers.tgz
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/compact/drivers.tgz
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/idepci/drivers.tgz
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/udma66/drivers.tgz
Jeśli nie musisz używać dyskietek, wybierz jeden z tych plików.
5.4.4. Pliki z systemem podstawowym
-----------------------------------
``System podstawowy Debiana'' to zbiór najbardziej podstawowych
pakietów koniecznych do uruchomienia Debiana w zwykły sposób. Po
zainstalowaniu i skonfigurowaniu systemu podstawowego można
zainstalować setki innych pakietów dodatkowych.
_Obrazy systemu podstawowego:_
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/base2_2.tgz
lub
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/base-1.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/base-2.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/base-3.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/base-4.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/base-5.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/base-6.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/base-7.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/base-8.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/base-9.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/base-10.bin
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/images-1.44/base-11.bin
Te pliki zawierają system podstawowy, który jest instalowany na
partycji Linuksa w czasie instalacji. Jest to podstawowe minimum
potrzebne do zainstalowania reszty pakietów. Pliku
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main/disks-i386/current/base2_2.tgz
używa się do instalacji z nośnika innego niż dyskietki, tj.
CD-ROM-u, dysku twardego lub NFS.
5.4.5. Narzędzia
----------------
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main
/disks-i386/current/dosutils/rawrite2.exe
Jest to program DOS-owy służący do zapisania obrazu na dyskietkę.
Nie powinno się kopiować obrazów na dyskietkę, ale zapisać w
``surowy'' sposób.
Teraz zajmiemy się szczegółami poszczególnych metod instalacji. Dla
wygody są ułożone w takiej kolejności, jak rzędy w tabeli opisującej
różne źródła instalacji.
5.5. Dyskietki
--------------
5.5.1. Niezawodność dyskietek
-----------------------------
Największym problemem dla instalujących Debiana po raz pierwszy jest
zawodność dyskietek.
Dyskietka ratunkowa sprawia największe problemy, ponieważ jest czytana
bezpośrednio przez sprzęt, przed uruchomieniem Linuksa. Często sprzęt
nie czyta dyskietek tak dobrze jak sterownik dysku Linuksa i może
zatrzymać się nagle bez wypisania żadnego komunikatu błędu, jeśli
przeczyta nieprawidłowe dane. Mogą też pojawić się problemy z
dyskietkami ze sterownikami oraz z systemem podstawowym., z których
większość objawia się wypisaniem mnóstwa komunikatów o błędach
wejścia/wyjścia dysku.
Jeśli instalacja zatrzymuje się na jednej z dyskietek, należy w
pierwszej kolejności ponownie pobrać z sieci dany obraz i zapisać go
na _inną_ dyskietkę. Samo ponowne sformatowanie poprzedniej dyskietki
może nie wystarczyć, nawet jeśli została sformatowana i zapisana bez
błędów. Czasem można spróbować zapisać daną dyskietkę na innym
komputerze.
Jeden z użytkowników zgłosił, że musiał zapisać dyskietkę _trzy_ razy
zanim zadziałała.
Inni użytkownicy zgłaszali, że czasem wystarczy spróbować załadować
daną dyskietkę kilka razy restartując pomiędzy próbami komputer.
Wszystko to z powodu wadliwego sprzętu lub firmowego oprogramowania
urządzeń.
5.5.2. Ładowanie systemu z dyskietek
------------------------------------
Ładowanie systemu z dyskietek jest obsługiwane przez większość
platform.
Aby załadować system z dyskietek po prostu pobierz obrazy dyskietek:
ratunkowej (Rescue Floppy) i sterowników (Driver Floppies).
Jeśli będzie to konieczne, możesz także zmodyfikować dyskietkę
ratunkową; patrz Rozdział 9.3, `Zamiana jądra na dyskietce Rescue
Floppy'.
W tej architekturze system plików nie zmieścił się na dyskietce
ratunkowej, więc na osobną dyskietkę musisz też zapisać obraz systemu
plików. Tworzy się ją tak samo, jak inne dyskietki. Po załadowaniu z
dyskietki ratunkowej jądro poprosi Cię o dyskietkę z systemem plików.
Wsuń tą dyskietkę do napędu i wciśnij _Enter_. Patrz także Rozdział
6.5, `Ładowanie z dyskietki Rescue Floppy'.
5.5.3. Instalacja systemu podstawowego z dyskietek
--------------------------------------------------
UWAGA: Nie jest to zalecana metoda instalacji Debiana, ponieważ
dyskietki są często zawodnym nośnikiem danych. Tej metody należy użyć
jeśli nie masz żadnych wolnych systemów plików na dysku.
Wykonaj następujące kroki:
1. Zdobądź następujące obrazy dyskietek (pliki te są opisane
dokładniej w rozdziale Rozdział 5.4, `Opis plików systemu
instalacyjnego'):
* obraz dyskietki ratunkowej
* obrazy dyskietek ze sterownikami
* obrazy dyskietek z systemem podstawowym, tzn., `base-1.bin',
`base-2.bin', itd.
* obraz głównego systemu plików
2. Zgromadź odpowiednią ilość dyskietek na wszystkie obrazy, które
musisz zapisać.
3. Utwórz dyskietki, jak to opisano w rozdziale Rozdział 5.5.4,
`Tworzenie dyskietek z obrazów'.
4. Jeśli chcesz, zobacz rozdział Rozdział 5.5.5, `Jak sprawić, aby
dyskietka ratunkowa "mówiła" po polsku'
5. Wsuń dyskietkę ratunkową do napędu i zrestartuj komputer.
6. Przejdź do rozdziału Część 6, `Uruchamianie systemu
instalacyjnego'.
5.5.4. Tworzenie dyskietek z obrazów
------------------------------------
Obraz dyskietki to plik zawierający całą zawartość dyskietki w
_surowej_ postaci. Obrazu dyskietki (np. `rescue.bin') nie można po
prostu skopiować na dyskietkę. Należy do tego celu użyć specjalnego
programu, który zapisze je w _surowym_ trybie. Jest to konieczne,
ponieważ obrazy są surowym przedstawieniem zawartości dyskietki.
Istnieją różne techniki tworzenia dyskietek z obrazów zależne od
Twojej platformy. Ten rozdział opisuje jak utworzyć dyskietki z
obrazów dla różnych platform.
Niezależnie od używanej metody należy pamiętać o zabezpieczeniu
dyskietki po jej zapisaniu, aby uchronić ją przed przypadkowym
zniszczeniem.
5.5.4.1. Zapisywanie obrazu na dyskietkę w systemie Linux lub UNIX
------------------------------------------------------------------
Aby zapisać obrazy na dyskietki, prawdopodobnie będzie konieczne
uzyskanie uprawnień administratora. Wsuń pustą dyskietkę do napędu i
wydaj komendę
dd if=<plik> of=/dev/fd0 bs=1024 conv=sync ; sync
gdzie <plik> to nazwa jednego z obrazów. `/dev/fd0' to zazwyczaj
nazwa pierwszego napędu dyskietek, może być inna w Twojej stacji
roboczej (w systemie Solaris będzie to `/dev/fd/0'). Komenda ta może
się zakończyć przed zapisaniem dyskietki przez system, więc przed
wyjęciem dyskietki zaczekaj na zgaszenie się diody sygnalizującej
pracę napędu. W niektórych systemach do wysunięcia dyskietki
konieczne jest wydanie specjalnej komendy (w systemie Solaris --
`eject').
Niektóre systemy próbują automatycznie zamontować dyskietkę po jej
wsunięciu do napędu. Możliwe, że będzie konieczne wyłączenie tej
opcji zanim system pozwoli na zapisanie dyskietki w trybie surowym.
Niestety w różnych systemach różnie się to robi. W systemie Solaris
można obejść zarządzanie wolumenami aby uzyskać surowy dostęp do
dyskietki. Najpierw sprawdź czy dyskietka jest montowana
automatycznie (użyj `volcheck' lub odpowiadającej mu komendy w
managerze plików). Następnie użyj podanej powyżej komendu `dd',
zamień tylko `/dev/fd0' na /vol/rdsk/<nazwa_dyskietki>, gdzie
<nazwa_dyskietki> jest nazwą nadaną w czasie formatowania (lub
`unnamed_floppy', jeśli nie nadano jej nazwy). Wyłącz `vold'. W
przypadku innego systemu zapytaj administratora.
5.5.4.2. Zapisywanie obrazów w systemach DOS, Windows lub OS/2
--------------------------------------------------------------
W katalogu z obrazami znajdziesz program `rawrite2.exe'. Jest tam
również plik `rawrite2.txt' opisujący sposób użycia programu
`rawrite2'.
Aby zapisać zapisać obraz dyskietki najpierw uruchom DOS. Przy próbie
użycia `rawrite2' z okna DOS w Windows może pojawić się wiele
problemów. Podwójne klikanie na `rawrite2' w Explrorerze Windows
także nie działa. Jeśli nie wiesz jak załadować DOS, naciśnij _F8_ w
czasie startu Windows.
Po załadowaniu DOS-u, użyj komendy
rawrite2 -f <plik> -d <napęd>
gdzie <plik> to jeden z obrazów a <napęd> to ``a:'' lub ``b:'', w
zależności od tego, którego napędu używasz.
5.5.4.3. Zapisywanie obrazów na Atari
-------------------------------------
W katalogu z obrazami znajdziesz program
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main/disks-i386/current/rawwrite.ttp
. Uruchom go klikając dwa razy na ikonie programu i wpisz nazwę
obrazu, który chcesz zapisać.
5.5.4.4. Zapisywanie obrazów na Macintoshu
------------------------------------------
Nie istnieje aplikacja dla MacOS pozwalająca na zapisanie obrazów
`mac/images-1.44/rescue.bin' i `mac/images-1.44/driver.bin' na
dyskietki (zresztą nie było by sensu tego robić, ponieważ i tak nie
dałoby się z nich załadować systemu ani zainstalować jądra ani
modułów). Jednak pliki te są potrzebne do instalacji systemu
operacyjnego i modułów w późniejszym etapie.
Zwróć uwagę przy przenoszeniu plików na maszynę. Pliki z
rozszerzenie, `.bin' lub `.tgz' zawsze muszą być przenoszone w trybie
binarnym.
5.5.5. Jak sprawić, aby dyskietka ratunkowa "mówiła" po polsku
--------------------------------------------------------------
Aby dyskietka ratunkowa wyświetlała (przed załadowaniem jądra)
komunikaty po Polsku, trzeba skopiować pliki komunikatów i czcionkę na
utworzoną dyskietkę ratunkową. Użytkownicy systemów MS-DOS i Windows
mogą w tym celu użyć pliku wsadowego `setlang.bat' z katalogu
`dosutils'. Aby to zrobić, przejdź do tego katalogu (np. `cd
c:\debian\dosutils') i wpisz komendę `setlang pl' (małymi literami).
5.6. CD-ROM
-----------
Ładowanie systemu z CD-ROM-u jest jednym z najłatwiejszych sposobów na
zainstalowanie systemu. Jeśli nie masz szczęścia i jądro na CD-ROM-ie
nie działa w Twoim przypadku, musisz skorzystać z innej techniki.
Instalacja z CD-ROM-u jest opisana w rozdziale Rozdział 6.4,
`Ładowanie i/lub instalacja z CD-ROM-u'.
Zwróć uwagę, że niektóre napędy CD mogą wymagać specjalnych
sterowników, więc będą niedostępne we wczesnych etapach instalacji.
5.7. Dysk twardy
----------------
Ładowanie z instniejącego systemu operacyjnego jest często
najwygodniejsze. W przypadku niektórych systemów jest to jedyny
obsługiwany sposób instalacji. Metoda ta jest opisana w rozdziale
Rozdział 6.3, `Ładowanie z twardego dysku'.
Pliki na twardym dysku mogą być niedostępne we wczesnych fazach
instalacji z powodu egzotycznego sprzętu lub systemu plików. Jeśli
nie są obsługiwane przez Linuksa, mogą nie być dostępne nawet pod sam
koniec!
5.8. Instalacja z NFS
---------------------
Z powodu natury tej metody instalacji tylko system podstawowy i
dodatkowe pakiety mogą być zainstalowane przez NFS. Konieczne jest
posiadanie lokalnie dyskietki ratunkowej i ze sterownikami. Aby
zainstalować system przez NFS jest konieczne przejście przez zwykłą
instalację, jak to opisano w Część 7, `Początkowa konfiguracja systemu
przy użyciu programu `dbootstrap''. Nie zapomnij załadować modułu
(sterownika) dla swojej karty Ethernet, a także modułu systemu plików
dla NFS.
Kiedy `dbootstrap' poprosi Cię o wskazanie systemu podstawowego
(Rozdział 7.15, ```Instalacja systemu podstawowego'''),
powinieneś/powinnaś wybrać NFS.
-------------------------------------------------------------------------------
6. Uruchamianie systemu instalacyjnego
--------------------------------------
Ten rozdział rozpoczyna się ogólnym opisem ładowania systemu Debian
GNU/Linux, a następnie przedstawia dokładne informacje na temat
każdego ze sposobów ładowania i kończy się radami użytecznymi w razie
problemów.
Zwróć uwagę, że w niektórych systemach `Control-Alt-Delete' nie
resetuje poprawnie komputera, więc zaleca się ``zimny'' restart, czyli
wyłączenie komputera, odczekanie kilkudziesięciu sekund i ponowne go
włączenie. Jeśli instalujesz z istniejącego systemu operacyjnego (np.
z DOS-u) nie masz wyboru. W przeciwnym wypadku wykonaj przed
ładowaniem zimny start.
6.1. Argumenty ładowania
------------------------
Parametry ładowania jądra Linux zazwyczaj używane są do upewnienia
się, że urządzenia peryferyjne działają poprawnie. W większości
wypadków jądro może samo wykryć informacje dotyczące urządzeń
zewnętrznych. Jednak w niektórych wypadkach będziesz musiał/musiała
trochę jądru pomóc.
Jeśli ładujesz system z dyskietki Rescue Floppy lub z CD-ROM-u
zobaczysz zachętę ładowania (ang. boot prompt) `boot:'. Szczegółowe
informacje na temat używania parametrów ładowania z Rescue Floppy
można znaleźć w Rozdział 6.5, `Ładowanie z dyskietki Rescue Floppy'.
Jeśli ładujesz Linuksa z istniejącego systemu operacyjnego, musisz
użyć innych sposobów przekazywania parametrów ładowania. Jeśli na
przykład instalujesz z systemu DOS, możesz zmodyfikować plik
`install.bat' używając dowolnego edytora tekstu. Pełne informacje na
temat parametrów ładowania można znaleźć w Linux BootPrompt HOWTO
(http://www.linuxdoc.org/HOWTO/BootPrompt-HOWTO.html); ten rozdział
zawiera tylko szkic najistotniejszych parametrów.
Jeśli uruchamiasz system po raz pierwszy, spróbuj wykorzystać domyślne
parametry (tzn. nie próbuj ustawiać żadnych argumentów) i zobacz czy
działa poprawnie. Prawdopodobnie nie będzie żadnych problemów. Jeśli
jednak jakieś się pojawią, spróbuj uruchomić komputer ponownie i
poszukać dodatkowych parametrów, które poinformują system o Twoim
sprzęcie.
Kiedy jądro ładuje się, na początku procesu ładowania powinien pojawić
się komunikat `Memory: <dostępna>k/<całkowita>k available'.
<całkowita> powinna odpowiadać wyrażonej w kilobajtach całkowitej
dostępnej ilości pamięci w systemie. Jeśli tak nie jest, musisz użyć
parametru `mem=<ram>', gdzie <ram> jest ilością dostępnej pamięci z
dodaną literą ``k'' oznaczającą kilobajty, lub ``m'' -- megabajty. Na
przykład zarówno `mem=65536k' jak i `mem=64m' oznaczają 64MB RAM.
Niektóre systemy mają napędy dyskietek z ``odwróconymi DCL'' (ang.
``inverted DCLs''). Jeśli pojawiają się błędy przy czytaniu dyskietki
nawet jeśli wiesz, że dyskietka ani napęd nie są uszkodzone, spróbuj
dodać parametr `floppy=thinkpad'.
W niektórych systemach, jak IBM PS/1 lub ValuePoint (które zawierają
dyski ST-506) dysk IDE może nie być poprawnie rozpoznany. Spróbuj
najpierw bez parametrów i zobacz, czy dysk IDE jest rozpoznany
poprawnie. Jeśli tak nie jest, sprawdź geometrię dysku (cylindry,
głowice i sektory) i użyć parametru
`hd=<cylindry>,<głowice>,<sektory>'.
Jeśli masz czarno-biały monitor, użyj argumentu `mono'. W przeciwnym
wypadku system instalacyjny domyślnie użyje kolorów.
Jeśli ładujesz system używając konsoli szeregowej jądro zazwyczaj samo
to wykryje. Jeśli do komputera jest podłączona karta graficzna
(framebuffer) i klawiatura, być może będzie konieczne dodanie
parametru `console=<urządzenie>', gdzie <urządzenie> jest portem
szeregowym - zazwyczaj ``ttyS0''.
Jak nadmieniono powyżej, pełne informacje na temat parametrów
ładowania można znaleźć w Linux BootPrompt HOWTO
(http://www.linuxdoc.org/HOWTO/BootPrompt-HOWTO.html), w tym rady
dotyczące rzadko spotykanego sprzętu. Częste problemy opisane są
poniżej w rozdziale Rozdział 6.6, `Co zrobić w przypadku problemu?'.
6.1.1. Argumenty `dbootstrap'
-----------------------------
System instalacyjny rozpoznaje kilka argumentów, które mogą się okazać
pomocne.
quiet
System instalacyjny pominie prośby o potwierdzenie i spróbuje
samodzielnie wykonać właściwe czynności. Jeśli znasz system
instalacyjny, jest to dobra metoda na wyciszenie procesu.
vebose
Zadawaj jeszcze więcej pytań niż zwykle.
debug
Generuj dodatkowe komunikaty do dziennika systemowego (patrz
Rozdział 7.1.1, `Używanie powłoki i przeglądanie dziennika
systemowego'), w tym wszystkie uruchamiane komendy.
bootkbd=<...>
Wybierz wcześniej klawiaturę, której chcesz użyć, na przykład
`bootkbd=qwerty/pl'
mono
Użyj trybu monochromatycznego, zamiast kolorowego
6.2. Interpretacja komunikatów startowych jądra
-----------------------------------------------
Podczas startu możesz zobaczyć wiele komunikatów typu `can't find
something' (nie można znaleźć czegoś), lub `something not present'
(czegoś nie ma), `can't initialize something' (nie można
zainicjalizować czegoś), lub nawet `this driver release depends on
something' (ta wersja sterownika wymaga czegoś). Większość tych
komunikatów jest nieszkodliwa. Widzisz je, powieważ jądro do systemu
instalacyjnego jest zbudowane tak, aby działało na komputerach z
wieloma różnymi urządzeniami peryferyjnymi. Oczywiście żaden komputer
nie będzie zawierał wszystkich możliwych urządzeń, więc system
operacyjny wypisze kilka komunikatów ostrzegawczych gdy szuka
urządzeń, których nie posiadasz. Możesz także zauważyć, że system
zatrzymuje się na chwilę. Dzieje się tak, gdy jądro czeka na
odpowiedź urządzenia, którego nie ma w systemie. Jeśli uważasz, że
czas startu systemu jest nie do przyjęcia, możesz po instalacji
utworzyć własne jądro (patrz Rozdział 8.5, `Kompilowanie nowego
jądra').
6.3. Ładowanie z twardego dysku
-------------------------------
W pewnych przypadkach można chcieć załadować Linuksa z innego systemu
operacyjnego. Możesz także załadować system instalacyjny w inny
sposób, ale zainstalować system podstawowy z dysku.
6.3.1. Ładowanie z partycji DOS
-------------------------------
Można zainstalować Debiana z istniejącej już partycji DOS na tej samej
maszynie. Masz dwa wyjścia: albo spróbować instalacji bezdyskietkowej
albo załadować system z dyskietki ratunkowej ale zainstalować system
podstawowy z lokalnego dysku.
Aby spróbować instalacji bezdyskietkowej, wykonaj następujące kroki:
1. Umieść następujące pliki z najbliższego lustrzanego serwera FTP
Debiana w katalogu na partycji DOS. Pamiętaj, aby zachować ich
strukturę katalogów, np. `images-1.44\compact\rescue.bin'.
* Jeden z obrazów ratunkowych, jeden z obrazów głównego
systemu plików (ang. root image), jeden z plików jądra
Linux i jeden z wsadowych plików DOS z rozdziału Rozdział
5.4.2, `Pliki potrzebne do załadowania systemu
instalacyjnego'. W rozdziale Rozdział 5.2, `Wybór
właściwego zestawu instalacyjnego' znajdują się wskazówki
dotyczące wyboru jądra.
* Jedno z archiwów sterowników z rozdziału Rozdział 5.4.3,
`Pliki sterowników'; musi ono odpowiadać jądru, które
wybrałeś/wybrałaś.
* http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main/disks-i386/current/base2_2.tgz
(patrz Rozdział 5.4.4, `Pliki z systemem podstawowym')
* http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main/disks-i386/current/dosutils/loadlin.exe
(patrz Rozdział 5.4.2, `Pliki potrzebne do załadowania
systemu instalacyjnego')
2. Załaduj DOS (nie Windows) bez ładowania sterowników. Aby to
zrobić, musisz nacisnąć _F8_ we właściwym momencie (i opcjonalnie
wybrać opcję ``tylko wiersz poleceń trybu awaryjnego'').
3. Przejdź do katalogu w którym znajduje sie jądro w wybranym przez
Ciebie "smaku", np. `cd c:\debian\compact', a następnie uruchom
`install.bat'.
4. Przejdź do Część 7, `Początkowa konfiguracja systemu przy użyciu
programu `dbootstrap''.
Jeśli chcesz załadować system z dyskietek, ale zainstalować system
podstawowy z partycji DOS, sprowadź i utwórz dyskietkę Rescue Floppy i
Driver Floppies tak jak to opisano w Rozdział 5.5.4, `Tworzenie
dyskietek z obrazów'. Sprowadź
http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main/disks-i386/current/base2_2.tgz
i umieść ten plik gdzieś na partycji DOS.
6.3.2. Instalacja z partycji Linuksa
------------------------------------
Możesz zainstalować Debiana także z partycji ext2 lub Minix. Ten
sposób może być odpowiedni na przykład w przypadku zamiany
zainstalowanej dystrybucji Linuksa na Debiana.
Należy zwrócić uwagę, że partycja _z której_ instalujesz nie powinna
być jedną z partycji _na którą_ instalujesz Debiana (np. `/', `/usr',
`/lib', itd.).
Aby zainstalować z istniejącej już partycji Linuksa postępuj zgodnie z
poniższymi instrukcjami.
1. Sprowadź następujące pliki i umieść je w katalogu na istniejącej
partycji Linuksa. Użyj największych możliwych plików dla Twojej
architektury:
* obraz dyskietki Rescue Floppy patrz Rozdział 5.4.2, `Pliki
potrzebne do załadowania systemu instalacyjnego'
* jedno z archiwów Driver Floppies z Rozdział 5.4.3, `Pliki
sterowników'
* http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main/disks-i386/current/base2_2.tgz
2. Możesz użyć dowolnej metody ładowania podczas instalacji z
partycji. Poniższe instrukcje zakładają, że korzystasz z
dyskietek, ale można użyć dowolnej metody.
3. Utwórz dyskietkę Rescue Floppy jak to opisano w Rozdział 5.5.4,
`Tworzenie dyskietek z obrazów'. Zwróć uwagę, że nie będzie
potrzebna dyskietka Driver Floppies.
4. Wsuń dyskietkę Rescue Floppy do napędu i zrestartuj komputer.
5. Przejdź do rozdziału Część 7, `Początkowa konfiguracja systemu
przy użyciu programu `dbootstrap''.
6.4. Ładowanie i/lub instalacja z CD-ROM-u
------------------------------------------
Jeśli posiadasz płytkę, z której można załadować system i jeśli Twoja
architektura obsługuje ładowanie systemu z CD-ROM-u nie będą potrzebne
żadne dyskietki. Czasem wystarczy wsunąć płytę do napędu i
zrestartować komputer. Być może będziesz musiał/musiała skonfigurować
sprzęt tak jak to opisano w rozdziale Rozdział 3.3.2, `Wybór
urządzenia, z którego następuje start systemu'. Następnie włóż CD-ROM
do napędu i zrestartuj komputer. System powinien się uruchomić i
powinieneś/powinnaś zobaczyć zachętę `boot:'. Możesz tutaj wpisać
argumenty ładowania lub po prostu nacisnąć _enter_.
Zwróć uwagę, że oficjalne CD-ROM-y dla architektury Intel x86
zawierają różne ``smaki'' jądra. Więcej informacji na temat wyboru
``smaku'' można znaleźć w rozdziale Rozdział 5.2, `Wybór właściwego
zestawu instalacyjnego'. Oto przyporządkowanie ``smaków'' do
poszczególnych płyt.
CD 1
Smak ``waniliowy''.
CD 2
Smak ``compact''.
CD 3
Smak ``idepci'' (tylko wersje 2.2r3 i późniejsze).
CD 4
Smak ``udma66'' (tylko wersje 2.2r3 i późniejsze).
Jeśli Twój sprzęt nie obsługuje ładowania systemu z CD-ROM-u, należy
uruchomić DOS i wykonać plik `boot.bat' znajdujący się w katalogu
`/boot' na płytce CD. Następnie przejdź do Część 7, `Początkowa
konfiguracja systemu przy użyciu programu `dbootstrap''.
Nawet jeśli nie możesz załadować systemu z CD-ROM-u, możesz
zainstalować z niego podstawowy system Debiana. Po prostu załaduj
system instalacyjny z dowolnego innego nośnika, a kiedy nadejdzie
moment instalacji systemu podstawowego lub dodatkowych pakietów wskaż
CD-ROM jak to opisano w rozdziale Rozdział 7.15, ```Instalacja systemu
podstawowego'''.
6.5. Ładowanie z dyskietki Rescue Floppy
----------------------------------------
Ładowanie z dyskietki Rescue Floppy jest łatwe: wsuń dyskietkę Rescue
Floppy do pierwszego napędu dyskietek i zrestartuj komputer naciskając
_reset_ lub wyłączając komputer i włączając go ponownie.[1] Jak
wspomniano powyżej, zaleca się ``zimny'' restart. Powinieneś/powinnaś
zauważyć aktywność napędu dyskietek, a następnie ekran powitalny
dyskietki Rescue Floppy, a na końcu zachętę `boot:'.
Jeśli używasz innej metody startu, postępuj zgodnie z instrukcjami aż
dojdziesz do zachęty `boot:'. Jeśli korzystasz z dyskietek mniejszych
niż 1.44MB, a w zasadzie jeśli w ogóle masz zamiar korzystasz z
dyskietek do załadowania systemu na tej architekturze, musisz użyć
ładowania systemu z ramdyskiem, przez co jesteś zmuszony/zmuszona
używać dyskietki z głównym systemem plików (ang. root disk).
Po zachęcie `boot:' możesz zrobić dwie rzeczy. Możesz nacisnąć
klawisz od _F1_ do _F10_ aby obejżeć kilka stron pożytecznych
informacji, albo załadować system.
Informacje na temat użytecznych parametrów ładowania można przeczytać
po naciśnięciu klawiszy _F4_ i _F5_. Jeśli użyjesz jakichś paramatrów
dla jądra, nie zapomnij wpisać metody ładowania (domyślna to `linux')
i spację przed pierwszym argumentem (np. `linux floppy=thinkpad').
Naciśnięcie wyłącznie klawisza _Enter_ ma taki sam efekt jak wpisanie
`linux' bez żadnych parametrów.
Dyskietka nazywa się Rescue Floppy, ponieważ można jej użyć do
załadowania systemu i wykonania napraw, jeśli pojawi się problem,
który spowoduje, że systemu nie będzie się dało uruchomić z dysku
twardego. Dlatego należy zachować tą dyskietkę nawet po
zainstalowaniu systemu. Po naciśnięciu _F3_ pojawi się więcej
informacji na temat tego, jak używać dyskietki Rescue Floppy.
Po naciśnięciu klawisza _Enter_, powinien pojawić się komunikat
`Loading...', po nim `Uncompressing Linux...', a następnie więcej
informacji na temat sprzętu w Twoim systemie. Więcej informacji na
temat tego etapu ładowania systemu można znaleźć poniżej.
Jeśli wybierzesz inną niż domyślna metodę ładowania, np. ``ramdisk''
lub ``floppy'', pojawi się prośba o dyskietkę z głównym systemem
plików. Wsuń tą dyskietkę do pierwszego napędu dyskietek i naciśnij
_Enter_. (Jeśli wybierzesz floppy1, wsuń dyskietkę do drugiego
napędu.)
[1] Po wyłączeniu komputera należy odczekać około minuty.
6.6. Co zrobić w przypadku problemu?
------------------------------------
Jeśli pojawią się problemy i jądro zatrzymuje się w czasie ładowania,
nie wykrywa urządzeń, które są w systemie lub napędy nie są poprawnie
rozpoznawane, najpierw należy spróbować podać parametry ładowania, jak
zostało to opisane w rozdziale Rozdział 6.1, `Argumenty ładowania'.
Problemy można często rozwiązać wyjmując z komputera dodatkowe
urządzenia i próbując uruchomić komputer jeszcze raz. Problemy
sprawiają zwłaszcza modemy wewnętrzne, karty dźwiękowe i urządzenia
Plug-n-Play.
Jeśli masz bardzo starą maszynę, a jądro zatrzymuje się po wypisaniu
komunikatu `Checking 'hlt' instruction...' (Sprawdzanie instrukcji
'hlt'...), powinieneś/powinnaś użyć przy ładowaniu argumentu `no-hlt',
co powoduje wyłączenie tego testu.
Jeśli nadal masz problemy, prosimy o przysłanie zgłoszenia błędu.
Wyślij list elektroniczny na adres <submit@bugs.debian.org>. _Musisz_
załączyć następujące linie na samym początku listu:
Package: boot-floppies
Version: <wersja>
Zamiast <wersja> wpisz numer wersji systemu instalacyjnego, której
używałeś/używałaś. Jeśli nie znasz numeru wersji, wpisz w to miejsce
datę sprowadzenia z sieci i dodaj dystrybucję, której dotyczy system
instalacyjny (np. ``stable'', ``frozen'').
Powinieneś/powinnaś także zamieścić w zgłoszeniu następujące
informacje:
flavor: <smak obrazu jądra, którego używasz>
architecture: i386
model: <producent sprzętu i model>
memory: <ilość pamięci RAM>
scsi: <kontroler SCSI, jeśli go posiadasz>
cd-rom: <model CD-ROM-u i typ interface'u, np., ATAPI>
network card: <karta sieciowa, jeśli ją posiadasz>
pcmcia: <szczegóły na temat jakichkolwiek urządzeń PCMCIA>
W zależności od typu błędu dobrze jest też zgłosić czy instalujesz na
dysk IDE czy SCSI, czy posiadasz inne urządzenia zewnętrzne takie jak
karta dźwiękowa, oraz podać pojemność dysku i model karty grafiki.
Opisz także na czym polega problem, widoczne komunikaty jądra w
przypadku jego zatrzymania się. Opisz kroki, które doprowadziły
system do stanu, w którym wystąpił błąd.
-------------------------------------------------------------------------------
7. Początkowa konfiguracja systemu przy użyciu programu `dbootstrap'
--------------------------------------------------------------------
7.1. Wprowadzenie do `dbootstrap'
---------------------------------
`dbootstrap' to program uruchamiany po załadowaniu systemu
instalacyjnego. Jest on odpowiedzialny za początkową konfigurację
systemu i instalację ``systemu podstawowego''.
Głównym zadaniem programu `dbootstrap', oraz głównym celem początkowej
konfiguracji systemu, którą przeprowadzisz, jest ustawienie pewnych
podstawowych elementów systemu. Przy jego pomocy ładuje się konieczne
``moduły jądra'', czyli sterowniki dołączane do jądra w odpowiednim
momencie. Modułami są sterowniki urządzeń pamięci masowych, kart
sieciowych, obsługa języków oraz obsługa innych urządzeń zewnętrznych,
których obsługa nie została wbudowana w jądro, które
wybrałeś/wybrałaś.
Przy pomocy `dbootstrap' wykonuje się też takie czynności jak
partycjonowanie i formatowanie dysku, jak i konfigurację urządzeń
sieciowych. Konfiguracja tych elementów systemu odbywa się na
początku, ponieważ często jest to konieczne do poprawnego działania
systemu.
`dbootstrap' jest prostą aplikacją z interfejsem znakowym,
zaprojektowaną do działania w różnych sytuacjach (na przykład do
instalacji przez połączenie szeregowe). Jest łatwy w użyciu.
Poprowadzi Cię przez instalację krok po kroku. Możesz także wrócić i
powtórzyć niektóre kroki, jeśli popełnisz błąd.
W programie `dbootstrap' można poruszać się przy pomocy klawiszy
strzałek, klawisza _Enter_ oraz _Tab_.
7.1.1. Używanie powłoki i przeglądanie dziennika systemowego
------------------------------------------------------------
Jeśli jesteś doświadczonym użytkownikiem UNIX-a lub Linuksa, naciśnij
_Lewy Alt-F2_ aby przenieść się do drugiej _konsoli wirtualnej_. W
tym celu należy nacisnąć w tym samym momencie klawisz _Alt_ po lewej
stronie klawisza ``space'' i klawisz funkcyjny _F2_. Po zmianie
konsoli należy nacisnąć klawisz _Enter_, co spowoduje uruchomienie
powłoki `ash', która jest klonem powłoki Bourne'a. W tym momencie
system działa z RAM-dysku i jest dostępny ograniczony zestaw narzędzi.
Można zobaczyć ich listę wpisując polecenie `ls /bin /sbin /usr/bin
/usr/sbin'. Aby wykonać wszystkie potrzebne czynności należy używać
odpowiednich pozycji w menu - powłoka i komendy są udostępnione tylko
na wypadek kłopotów. W szczególności należy używać menu w celu
aktyacji partycji wymiany, ponieważ system instalacyjny nie jest w
stanie wykryć, że zrobiono to z powłoki. Naciśnij _Lewy Alt-F1_ aby
powrócić do menu. Linux udostępnia do 64 konsol wirtualnych, ale
dyskietka Rescue Floppy używa tylko kilku z nich.
Komunikaty błędów są przekierowywane na trzecią konsolę wirtualną
(inaczej `tty3'). Można dostać się na nią naciskając _Lewy Alt-F3_
(przytrzymać klawisz _Alt_ i nacisnąć klawisz funkcyjny _F3_), a
powrócić do `dbootstrap' przy pomocy _Lewy Alt-F1_.
Komunikaty te można też znaleźć w `/var/log/messages'. Po zakończeniu
instalacji plik ten jest kopiowany do `/var/log/installer.log' w nowym
systemie.
7.2. ``Uwagi dotyczące wydania''
--------------------------------
Pierwszy ekran, który zobaczysz po starcie `dbootstrap' to ``Uwagi
dotyczące wydania''. Ekran ten przedstawia wersję `boot-floppies',
której właśnie używasz i krótko przedstawia rozwijających Debiana.
7.3. ``Główne menu procedury instalacyjnej systemu Debian GNU/Linux''
---------------------------------------------------------------------
Możesz zobaczyć okienko dialogowe z napisem ``Program instalacyjny
rozpoznaje aktualny stan instalacji aby określić kolejny etap.'' W
przypadku niektórych systemów zniknie ono zbyt szybko, aby je
odczytać. Będziesz je widzieć pomiędzy etapami głównego menu.
Program instalacyjny, `dbootstrap', będzie sprawdzać stan systemu
przed każdym krokiem. Dzięki temu można zrestartować instalację nie
tracąc wykonanej już pracy. Jeśli będziesz musiał/musiała przerwać
instalację w samym środku, to przy następnej próbie konieczne będzie
tylko skonfigurowanie klawiatury, ponowne aktywowanie partycji wymiany
i ponowne zamontowanie zainicjalizowanych wcześniej partycji.
Wszystkie inne czynności, które były wykonane zostaną zapamiętane i
nie trzeba ich będzie powtarzać.
Podczas całej instalacji będzie widoczne główne menu, zatytułowane
``Główne menu procedury instalacyjnej systemu Debian GNU/Linux''.
Pozycje u góry menu będą zmieniały się odzwierciedlając postęp w
instalacji. Phil Hughes napisał w Linux Journal
(http://www.linuxjournal.com/), że nawet _kurę_ można by nauczyć
instalować Debiana! Chodziło mu o to, że instalacja polega głownie na
stukaniu w klawisz _Enter_. Na pierwszej pozycji w menu instalacyjnym
jest zawsze czynność, którą powinno się wykonać wnioskując na
podstawie tego, co już zostało zrobione. Pozycja ta jest zatytułowana
``Dalej''.
7.4. ``Konfiguracja klawiatury''
--------------------------------
Przesuń podświetlenie na pozycję ``Dalej'' i naciśnij klawisz _Enter_
aby przejść do menu konfiguracji klawiatury. Wybierz klawiaturę
odpowiadającą Twojemu językowi lub coś podobnego, jeśli nie jest
dostępny typ, który chciałbyś/chciałabyś wybrać.[1] Po zainstalowaniu
systemu będzie można wybrać klawiaturę spośród większej ilości
ustawień (w tym celu należy jako root uruchomić program `kbdconfig' po
zakończeniu instalacji).
Przesuń podświetlenie na wybraną pozycję i naciśnij _Enter_. Do
przesuwania podświetlenia użyj klawiszy strzałek - są w tym samym
miejscu we wszystkich układów klawiatury.
Jeśli instalujesz system na bezdyskowej stacji roboczej możesz pominąć
kilka następnych kroków, ponieważ nie istnieją żadne lokalne dyski,
które można by podzielić. W tym przypadku następnym krokiem będzie
Rozdział 7.14, ```Konfiguracja sieci'''. Po nim system instalacyjny
poprosi Cię o zamontowanie głównej partycji NFS - patrz rozdział
Rozdział 7.9, ```Zamontowanie uprzednio przygotowanej partycji'''.
[1] W większości przypadków właściwe będzie ustawienie ``Poland'', co
odpowiada większości klawiatur stosowanych w Polsce - przyp. tłumacza.
7.5. Ostatnia szansa!
---------------------
Powiedzieliśmy Ci, aby zrobić kopie zapasowe dysków? Nadchodzi
pierwsza okazja na omyłkowe wykasowanie zawartości wszystkich dysków i
zarazem ostatnia szansa na uratowanie starego systemu w razie
późniejszej pomyłki. Jeśli jeszcze nie zrobiłeś/zrobiłaś kopii
wszystkich dysków wysuń dyskietkę z napędu, zresetuj system i zrób
kopie zapasowe.
7.6. ``Podział dysku na partycje''
----------------------------------
Jeśli nie podzieliłeś/podzieliłaś dysków aby utworzyć partycję na
system plików Linuksa i partycję wymiany, tj. tak, jak to opisano w
rozdziale Rozdział 4.6, `Partycjonowanie przed instalacją', następnym
krokiem będzie ``Podział dysku na partycje''. Jeśli
utworzyłeś/utworzyłaś przynajmniej jedną partycję Linuksa i
przynajmniej jedną partycję wymiany, pozycją ``Dalej'' będzie
``Przygotowanie i aktywowanie partycji wymiany''. Możliwe jest, że
nawet ta pozycja się nie ukaże, jeśli Twój system ma mało pamięci i
partycja wymiany została aktywowana zaraz po starcie systemu
instalacyjnego. Niezależnie od tego, co znajduje się na pozycji
``Dalej'' możesz użyć klawisza strzałki w dół aby wybrać ``Podział
dysku na partycje''.
Menu ``Podział dysku na partycje'' przedstawia listę urządzeń
dyskowych, które można przepartycjonować i uruchamia program do
partycjonowania. Musisz utworzyć przynajmniej jedną partycję ``Linux
native'' (typ 83) i w większości przypadków również przynajmniej jedną
partycję wymiany ``Linux swap'' (typ 82), jak to wyjaśniono w
rozdziale Część 4, `Dzielenie dysku twardego na partycje'. Jeśli nie
masz pewności co do tego, jak podzielić dysk wróć do tego rozdziału i
przeczytaj go.
W zależności od Twojej architektury możesz użyć różnych programów.
Oto programy lub program dostępne dla Twojej architektury:
`fdisk'
Podstawowy program do partycjonowania dla Linuksa, dobry dla
ekspertów; przeczytaj stronę podręcznika systemowego dla programu
fdisk (man-fdisk).
Zachowaj ostrożność jeśli masz na dysku partycje FreeBSD. Jądra
instalacyjne obsługują te partycje, ale sposób, w jaki `fdisk' je
przedstawia (lub nie) może zmienić nazwy poszczególnych urządzeń.
Zachowaj ostrożność i przeczytaj Linux+FreeBSD HOWTO
(http://www.linuxdoc.org/HOWTO/mini/Linux+FreeBSD-2.html).
`cfdisk'
Prosty w użyciu, pełnoekranowy program do partycjonowania dla
reszty z nas; przeczytaj stronę podręcznika systemowego dla
programu cfdisk (man-cfdisk).
Zwróć uwagę na to, że `cfdisk' w ogóle nie obsługuje partycji
FreeBSD, więc nazwy partycji mogą się różnić.
Jeden z tych programów zostanie uruchomiony po wybraniu pozycji
``Podział dysku na partycje'' z menu. Jeśli nie zostanie uruchomiony
ten program, którego chcesz użyć, możesz zamknąć go, przejść do
powłoki (konsola 2) i ręcznie wpisać nazwę programu (z ewentualnymi
argumentami), którego chcesz użyć. Następnie pomiń krok ``Podział
dysku na partycje'' w programie `dbootstrap' i przejdź do następnego.
Zalecamy użycie partycji wymiany, choć jeśli nalegasz można się bez
niej obejść o ile Twój system ma conajmniej 12MB pamięci RAM. Jeśli
nie chcesz partycji wymiany, kontynuuj wybierając z menu ``Kontynuacja
bez partycji wymiany''.
Pamiętaj, aby oznaczyć partycję startową jako ``Bootable''.
7.7. ``Przygotowanie i aktywowanie partycji wymiany''
-----------------------------------------------------
Będzie to kolejny krok po utworzeniu conajmniej jednej partycji
partycji. Możesz zainicjalizować i uaktywnić nową partycję lub
uaktywnić wcześniej zainicjalizowaną partycję albo w ogóle kontynuować
bez tworzenia partycji wymiany. Zawsze można zainicjalizować już
wcześniej zainicjalizowaną partycję, więc wybierz ``Przygotowanie i
aktywowanie partycji wymiany'', chyba że na pewno wiesz co robisz.
Wybranie tej pozycji spowoduje wyświetlenie okienka dlalogowego z
napisem ``Proszę wskazać partycję, która zostanie aktywowana jako
urządzenie wymiany.''. Domyślnie powinna zostać przedstawiona
partycja, którą już do tego celu skonfigurowałeś/skonfigurowałaś.
Jeśli tak jest, po prostu naciśnij _Enter_.
Następnie pojawia się prośba o potwierdzenie, ponieważ inicjalizacja
niszczy wszystkie dane uprzednio znajdujące się na tej partycji.
Jeśli wszystko jest w porządku, wybierz ``Tak''. Możesz zobaczyć
błysk na ekranie w momencie uruchomienia programu inicjalizującego.
7.8. ``Przygotowanie partycji Linuksa''
---------------------------------------
W tym momencie następną pozycją do wyboru powinno być ``Przygotowanie
partycji Linuksa''. Jeśli tak nie jest, oznacza to, że nie
ukończyłeś/ukończyłaś jeszcze partycjonowania dysku, albo że nie
wybrałeś/wybrałaś jeszcze żadnej z pozycji decydującej o tym, co
zrobić z partycją wymiany.
Możesz zainicjalizować partycję Linuksa lub zamontować już wcześniej
zainicjalizowaną partycję. Zwróć uwagę na to, że przy pomocy programu
`dbootstrap' _nie_ jest możliwe zainstalowanie nowego systemu na
starym bez zniszczenia tego pierwszego. Jeśli chcesz tylko dokonać
aktualizacji istniejącego systemu Debian, nie musisz używać programu
`dbootstrap' - Debian jest w stanie sam się zaktualizować. Więcej
informacji na temat tego, jak wykonać aktualizację do wersji Debian
2.2 znajduje się w instrukcjach dotyczących aktualizacji
(http://www.debian.org/releases/2.2/i386/release-notes/).
Dlatego jeśli chcesz użyć istniejących partycji, które nie są puste,
powinieneś/powinnaś je zainicjalizować (powoduje to wymazanie
wszystkich plików). Co więcej, konieczne jest zainicjalizowanie
wszystkich partycji utworzonych w czasie partycjonowania. W zasadzie
jedynym powodem, dla którego można by zamontować partycję bez jej
inicjalizacji jest montowanie partycji, na której wykonało się już
wcześniej jakąś część instalacji przy pomocy tej samej wersji systemu
instalacyjnego.
Wybierz pozycję ``Przygotowanie partycji Linuksa'' aby zainicjalizować
i zamontować partycję `/'. Pierwsza partycja, którą zamontujesz lub
zainicjalizujesz będzie zamontowana jako `/' (partycja główna).
Zostanie zadane pytanie o to, czy zachować zgodność z jądrem Linux
wcześniejszym niż 2.2. Jeśli odpowiesz tutaj ``Nie'', nie będzie
możliwe używanie instalowanego systemu z jądrem 2.0 lub wcześniejszym,
z powodu pewnych opcji systemu plików, których starsze jądra nie
obsługują. Jeśli masz pewność, że nigdy nie będziesz używać jądra 2.0
lub wcześniejszego, możesz tutaj odpowiedzieć ``Nie''. Domyślną
wartością jest ``Tak'', co pozwala zachować zgodność.
System zapyta Cię także czy ma sprawdzić twarde dyski. Domyślnie
pomija się te testy, ponieważ może zabrać to dużo czasu, a poza tym
nowoczesne dyski same wykrywają uszkodzone sektory i radzą sobie z
nimi. Jednak jeśli nie masz pewności co do jakości Twojego systemu
lub masz stary sprzęt, dobrze jest sprawdzić dyski.
Następne okna dialogowe to tylko prośby o potwierdzenie. Zostaniesz
poproszony/poproszona o potwierdzenie swoich decyzji, ponieważ
formatowanie partycji niszczy ich zawartość. Zostanie też podana
informacja o tym, że jedna z partycji zostaje zamontowana jako `/',
czyli główny system plików.[1]
Po zamontowaniu partycji `/', jeśli masz inne partycje, które
chciałbyś/chciałabyś przygotować i zamontować, wybierz z menu
``Alternatywa''. Dotyczy to tych, którzy mają oddzielne partycje
przeznaczone na katalogi `/boot', `/var', `/usr' lub inne, które
powinny zostać zainicjalizowane i/lub zamontowane teraz.
[1] Właściwie jest montowana jako `/target', ale po restarcie systemu
będzie to `/'.
7.9. ``Zamontowanie uprzednio przygotowanej partycji''
------------------------------------------------------
Alternatywą dla Rozdział 7.8, ```Przygotowanie partycji Linuksa'''
jest krok ``Zamontowanie uprzednio przygotowanej partycji''. Użyj go,
jeśli chcesz wznowić instalację, która została przerwana, lub jeśli
chcesz zamontować partycję, na której masz dane, które chcesz
zachować, lub która została wcześniej sformatowana.
Jeśli instalujesz system na bezdyskowej stacji roboczej w tym momencie
powinieneś/powinnaś zamontować główną partycję z serwera NFS. Określ
ścieżkę do serwera NFS w standardowej składni NFS, to znaczy
`<nazwa-lub-IP-serwera>:<ścieżka-zasobu>'. Jeśli chcesz zamontować
teraz również inne systemy plików, możesz to zrobić w tym momencie.
Jeśli jeszcze nie skonfigurowałeś/skonfigurowałaś sieci jak to opisano
w Rozdział 7.14, ```Konfiguracja sieci''', to wybór instalacji NFS
poprosi Cię o to.
7.10. Montowanie partycji nie obsługiwanych przez program `dbootstrap'
----------------------------------------------------------------------
W niektórych szczególnych przypadkach `dbootstrap' może nie wiedzieć
jak zamontować Twoje systemy plików. Jeśli jednak jesteś
doświadczonym użytkownikiem Linuksa, możesz przejść na tty2 i ręcznie
wpisać komendy potrzebne do zamontowania danej partycji.
Jeśli ręcznie montujesz partycję główną dla Twojego nowego systemu,
zamontuj ją w katalogu `/target', wróć do programu dbootstrap i
kontunuuj instalację (czasem może być konieczne wybranie opcji
``Wyświetlenie tabeli partycji'', dzięki czemu `dbootstrap' będzie
mógł na nowo odnaleźć się w procesie instalacji.
W przypadku ręcznego montowania partycji innych niż główna, będzie
konieczna również ręczna modyfikacja nowego pliku `fstab', aby te
partycje zostały zamontowane automatycznie przy starcie systemu.
Oczywiście zaczekaj aż dbootstrap utworzy ten plik
(`/target/etc/fstab') zanim zaczniesz go modyfikować.
7.11. ``Instalacja jądra i modułów systemu operacyjnego''
---------------------------------------------------------
Następnym krokiem jest instalacja jądra i jego modułów w nowym
systemie.
Zobaczysz menu urządzeń, z których można zainstalować jądro. Wybierz
urządzenie, z którego chcesz zainstalować jądro i moduły. Zwróć
uwagę, że możesz wybrać dowolne z podanych urządzeń --- nie musisz
wybierać tego, z którego uruchomiłeś/uruchomiłaś instalację (patrz
Część 5, `Metody instalacji Debiana').
Zwróć uwagę, że przedstawione opcje zależą od tego, jaki sprzęt wykrył
`dbootstrap'. Jeśli instalujesz system z oficjalnego CD-ROM-u,
program powinien automatycznie go użyć, nie pytając Cię nawet z
jakiego urządzenia zainstalować system (chyba, że używasz opcji
`verbose'). Jeśli program poprosi Cię o płytę CD, pamiętaj aby wsunąć
do napędu płytę numer jeden.
Jeśli instalujesz z lokalnego systemu plików, masz do wyboru dwie
opcje: ``harddisk'', jeśli partycja z potrzebnymi plikami jeszcze nie
jest zamontowana, lub ``mounted'' w przeciwnym wypadku. W obu
przypadkach system najpierw poszuka plików w katalogu
`dists/potato/main/disks-i386/current'. Jeśli ich tam nie znajdzie,
poprosi Cię o wskazanie ścieżki do archiwum Debiana, czyli miejsca na
dysku, w którym znajdują się potrzebne do instalacji pliki (opisane w
Rozdział 6.3, `Ładowanie z twardego dysku'). Jeśli masz lokalną kopię
archiwum Debiana, możesz podać katalog, w którym się ona znajduje
(często `/archive/debian'). Archiwum można poznać po tym, że zawiera
struktury katalogów takie jak
`debian/dists/potato/main/disks-i386/current' Możesz wpisać ścieżkę
samodzielnie, lub użyć `<...>', co pozwala przeglądać drzewo
katalogów.
Następnie system poprosi Cię o wskazanie dokładnego katalogu, który
zawiera potrzebne pliki (może on zależeć od Twojej podarchitektury).
Zwróć uwagę na to, że system może wymagać istnienia plików (a także
podkatalogów, o ile są potrzebne w danym wypadku) dokładnie w podanym
katalogu. W czasie szukania plików `dbootstrap' będzie wypisywał
komunikaty na trzeciej konsoli (patrz Rozdział 7.1.1, `Używanie
powłoki i przeglądanie dziennika systemowego').
Jeśli pojawi się opcja ``domyślnie'', powinieneś/powinnaś jej użyć. W
przeciwnym wypadku użyj opcji ''lista'', co pozwoli programowi
`dbootstrap' samodzielnie znaleźć odpowiednie pliki (pamiętaj, że może
to zająć dużo czasu, jeśli montujesz system plików przez NFS). Jeśli
to się nie uda, możesz spróbować samodzielnie określić dokładny
katalog używając opcji ''ręcznie''.
Jeśli instalujesz system z dyskietek powinieneś/powinnaś wsunąć do
napędu dyskietkę Rescue Floppy (która prawdopodobnie znajduje się już
w napędzie), a następnie dyskietkę Driver Floppies.
Jeśli chcesz zainstalować jądro i moduły przez sieć, możesz do tego
celu użyć opcji ``sieć'' (HTTP) lub ``nfs''. Aby tak zrobić, Twoja
karta sieciowa musi być obsługiwana przez standardowe jądro (patrz
Rozdział 2.4, `Peryferia i inny sprzęt'). Jeśli nie widać tych
pozycji, będziesz musiał/musiała wybrać ``Anuluj'', wrócić do do menu
i wybrać krok ``Konfiguracja sieci'' (patrz Rozdział 7.14,
```Konfiguracja sieci'''), a następnie ponownie wybrać ten krok.
7.11.1. NFS
-----------
Wybierz opcję ``nfs'' i podaj `dbootstrap'-owi nazwę serwera NFS i
ścieżkę. Zakładając, że obrazy dysku ratunkowego i ze sterownikami
zostały umieszczone we właściwym miejscu na serwerze, powinny być one
dostępne do instalacji jądra i modułów. System plików NFS zostanie
zamontowany w katalogu `/instmnt'. Wskaż lokalizację potrzebnych
plików tak jak przy opcji ``partycja'', lub ``zamontowane''.
7.11.2. Sieć
------------
Wybierz opcję ``sieć'' i podaj `dbootstrap'-owi URL (adres
internetowy) archiwum Debiana. Wartość domyślna będzie działała
dobrze w większości przypadków. Ścieżka zazwyczaj jest taka sama w
przypadku wszystkich oficjalnych serwerów lustrzanych Debiana. Możesz
także kazać pobrać pliki przez serwer pośredniczący (proxy).
7.11.3. Główny system plików przez NFS
--------------------------------------
Jeśli instalujesz system na bezdyskowej stacji roboczej, sieć powinna
być już skonfigurowana tak, jak to opisano w Rozdział 7.14,
```Konfiguracja sieci'''. Powinieneś/powinnaś widzieć opcję
pozwalającą na instalację jądra i modułów z NFS. Wykorzystaj opcję
``nfs'' tak, jak to opisano w powyższym akapicie.
W przypadku innych nośników instalacyjnych może być konieczne podjęcie
innych kroków.
7.12. ``Konfiguracja urządzeń PCMCIA''
--------------------------------------
Instnieje jeden krok alternatywny, _przed_ wybraniem opcji
``Konfiguracja modułów - sterowników urządzeń'', mianowicie
``Konfiguracja urządzeń PCMCIA''. W tym kroku włącza się obsługę
urządzeń PCMCIA.
Jeśli posiadasz jakieś urządzenia PCMCIA, ale ich obsługa nie jest Ci
potrzebna do instalacji Debiana (np. instalacja z wykorzystaniem
karty Ethernet PCMCIA), to nie musisz konfigurować kart PCMCIA w tym
momencie. Możesz łatwo skonfigurować i włączyć obsługę kart PCMCIA
później, po zakończeniu instalacji. Jednak do instalacji potrzebna Ci
będzie karta sieciowa PCMCIA, musisz przeprowadzić ten krok, aby
włączyć obsługę PCMCIA przed konfiguracją sieci.
Jeśli chcesz zainstalować obsługę urządzeń PCMCIA, wybierz opcję
alternatywną ``Konfiguracja modułów - sterowników urządzeń''. Pojawi
się pytanie o typ kontrolera PCMCIA, który posiadasz. W większości
przypadków będzie to `i82365'. W niektórych przypadkach będzie to
`tcic'. Jeśli nie masz pewności, sprawdź typ kontrolera w opisie
sprzętu. Zazwyczaj można zostawić kilka następujących po tym pytaniu
opcji pustych. Niektóre urządzenia jednak mają specjalne wymagania.
Linux PCMCIA HOWTO (http://www.linuxdoc.org/HOWTO/PCMCIA-HOWTO.html)
zawiera wiele informacji, które mogą się przydać w przypadku, gdyby
nie działały wartości domyślne.
W niektórych niezwykłych przypadkach może być także konieczne
przeczytanie i modyfikacja pliku `/etc/pcmcia/config.opts'. Możesz
otworzyć drugi terminal wirtualny (_lewy Alt i F2_) i na nim
zmodyfikować ten plik a następnie ponownie skonfigurować urządzenia
PCMCIA ręcznie przeładowując moduły używając programów `insmod' i
`rmmod'.
Po prawidłowym skonfigurowaniu i zainstalowaniu obsługi urządzeń
PCMCIA powinieneś/powinnaś wrócić i skonfigurować sterowniki urządzeń
tak, jak to opisano w następnym rozdziale.
7.13. ``Konfiguracja modułów - sterowników urządzeń''
-----------------------------------------------------
Wybierz z menu pozycję ``Konfiguracja modułów - sterowników urządzeń''
aby skonfigurować sterowniki urządzeń, czyli moduły jądra.
Program najpierw zapyta Cię, czy chcesz załadować dodatkowe moduły
jądra z dyskietki dostarczonej przez producenta sprzętu. W większości
przypadków można pominąć ten krok, ponieważ jest on konieczny tylko
jeśli w systemie są potrzebne jakieś niestandardowe lub firmowe moduły
obsługi urządzeń takich jak na przykład niektóre kontrolery SCSI.
Będzie on szukał modułów na dyskietce w katalogach
`/lib/modules/misc', gdzie <misc> jest dowolnym działem sterowników
jądra. Wszystkie te pliki zostaną skopiowane do katalogu na dysku
twardym, dzięki czemu możliwa będzie ich konfiguracja w następnym
kroku.
Następnie zostanie uruchomiony program `modconf', czyli prosty program
umożliwiający ładowanie i usuwanie modułów jądra z poszczególnych
działów sterowników.
Zalecamy skonfigurowanie _tylko_ tych urządzeń, które będą niezbędne
do przeprowadzenia instalacji, a których jądro nie wykryło
samodzielnie. Wiele osób w ogóle nie będzie musiało konfigurować
jakichkolwiek modułów jądra.
Może być konieczne na przykład załadowanie sterownika karty sieciowej
z działu `net', sterownika dysku SCSI z działu `scsi', lub sterownika
niestandardowego napędu CD-ROM z działu `cdrom'. Sterowniki urządzeń,
które teraz skonfigurujesz, będą ładowane automatycznie przy każdym
starcie systemu.
Niektóre moduły mogą wymagać parametrów. Aby zobaczyć jakie parametry
dotyczą danego modułu będzie konieczne przeczytanie dokumentacji do
danego sterownika.
W każdym momencie po zainstalowaniu systemu możesz zmienić
konfigurację modułów przy pomocy programu `modconf'.
7.14. ``Konfiguracja sieci''
----------------------------
Jeśli system instalacyjny nie wykryje Twojej karty sieciowej,
zobaczysz opcję ``Konfiguracja nazwy systemu''. Maszyna musi mieć
nazwę, nawet jeśli nie będzie podłączona do żadnej fizycznej sieci
komputerowej, lub jeśli połączenie sieciowe będzie zestawiane w
dowolnym momencie (np. w przypadku używania modemu).
Jeśli jednak system instalacyjny wykryje urządzenie sieciowe,
zobaczysz krok ``Konfiguracja sieci''. Jeśli system nie pozwoli Ci
przeprowadzić tego kroku, to znaczy, że nie widzi żadnego urządzenia
sieciowego. Jeśli jednak posiadasz kartę sieciową, to prawdopodobnie
znaczy, że zapomniałeś/zapomniałaś skonfigurować ją przy kroku
Rozdział 7.13, ```Konfiguracja modułów - sterowników urządzeń'''.
Wróć do niego i zobacz do menu `net'.
Jeśli po rozpoczęciu kroku ``Konfiguracja sieci'' system wykryje, że
posiadasz więcej niż jedną kartę sieciową, zapyta Cię, którą chcesz
skonfigurować. Możesz skonfigurować tylko jedną. Po instalacji
możesz skonfigurować więcej urządzeń sieciowych --- patrz strona
podręcznika systemowego interfaces(5).
Jeśli `dbootstrap' wykryje, że skonfigurowane są urządzenia PCMCIA
(Rozdział 7.12, ```Konfiguracja urządzeń PCMCIA'''), system poprosi
Cię o potwierdzenie, że Twoja karta sieciowa jest kartą PCMCIA. Od
tego zależy jak będzie wyglądać, i gdzie będzie się znajdować
konfiguracja sieci.
`dbootstrap' zapyta Cię następnie czy chcesz użyć do konfiguracji
karty sieciowej urządzenia BOOTP lub DHCP. Jeśli jest to możliwe,
powinieneś/powinnaś wybrać ``Tak'', ponieważ pozwoli to na pominięcie
ręcznej konfiguracji sieci. Jeśli zobaczysz komunikat ``Sieć została
pomyślnie skonfigurowana przy pomocy DHCP/BOOTP.'', możesz przejść do
rozdziału Rozdział 7.15, ```Instalacja systemu podstawowego'''. W
przeciwnym wypadku sprawdź kable i komunikaty na tty3, ewentualnie
kontynuuj ręczną konfigurację sieci.
Ręczna konfiguracja sieci polega na udzieleniu odpowiedzi na kilka
pytań, które zada `dbootstrap'. Przydadzą się zgromadzone wcześniej
informacje (Rozdział 3.2, `Potrzebne informacje'). System podsumuje
konfigurację sieci i poprosi Cię o potwierdzenie. Następnie będzie
potrzebne określenie podstawowego urządzenia sieciowego. Zazwyczaj
będzie to ``eth0'' (pierwsza karta Ethernet).
Niektóre szczegóły, które mogą okazać się pomocne, lub nie: program
zakłada, że adres IP sieci jest iloczynem bitowym adresu IP systemu i
maski sieci. Założy też, że brama jest również serwerem DNS. Jeśli
nie możesz znaleźć odpowiedzi na któreś z tych pytań, przyjmij
wartości domyślne podane przez program -- możesz je zmienić po
zainstalowaniu systemu, modyfikując plik `/etc/network/interfaces'.
7.15. ``Instalacja systemu podstawowego''
-----------------------------------------
Następnym krokiem jest instalacja systemu podstawowego. Jest to
minimalny zbiór pakietów, który udostępnia działający, podstawowy,
niezależny system. Ma on mniej niż 70 MB.
Jeśli nie instalujesz systemu z oficjalnej płyty CD, w czasie kroku
``Instalacja systemu podstawowego'' zobaczysz menu urządzeń, z których
można zainstalować system podstawowy. Należy wybrać właściwy nośnik
instalacyjny. Jeśli instalujesz sytem z oficjalnego CD-ROM-u, pojawi
się tylko prośba o wsunięcie płyty do napędu.
Jeśli wybierzesz instalację z systemu plików na twardym dysku lub z
nieoficjalnego CD-ROM-u, pojawi się prośba o ścieżkę do pliku
`http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main/disks-i386/current/base2_2.tgz'.
Jeśli posiadasz oficjalny nośnik, to wartość domyślna powinna być
prawidłowa. W przeciwnym wypadku wpisz ścieżkę do pliku zawierającego
system podstawowy, względem punktu montowania urządzenia. Tak jak w
przypadku kroku ``Instalacja jądra i modułów systemu operacyjnego''
możesz albo pozwolić programowi `dbootstrap' wyszukać plik, albo
wpisać ścieżkę po zachęcie.
Jeśli wybierzesz instalację z dyskietek, wsuwaj kolejne dyskietki
wtedy, gdy o to poprosi `dbootstrap'. Jeśli jedna z dyskietek jest
uszkodzona i nie daje się odczytać, będzie konieczne powtórne
utworzenie jej na innej dyskietce i ponowne podanie wszystkich
dyskietek. Po przeczytaniu wszystkich dyskietek system zainstaluje
przeczytane pliki. Może to zająć 10 lub więcej minut na powolnych
komputerach, mniej na szybkich.
Jeśli instalujesz system z NFS, wybierz NFS i kontunuuj. Pojawi się
prośba o określenie serwra, zasobu na serwerze i podkatalogu, w którym
można znaleźć plik
`http://http.us.debian.org/debian/dists/potato/main/disks-i386/current/base2_2.tgz'.
Jeśli masz problemy z montowaniem systemu plików przez NFS, upewnij
się czy czas systemowy na serwerze odpowiada mniej więcej czasowi na
komputerze, na którym instalujesz system. Możesz zmienić datę na
drugim terminalu używając komendy `date'. Patrz strona podręcznika
systemowego date(1).
7.16. ``Konfiguracja systemu podstawowego''
-------------------------------------------
W tym momencie, po skopiowaniu wszystkich plików, które tworzą
minimalny system Debian, musisz skonfigurować kilka rzeczy przed
uruchomieniem systemu.
Zostanie zadane pytanie o strefę czasową. Jest wiele sposobów aby ją
ustawić. Zalecamy przejście do panelu ``Katalogi:'' i wybranie
swojego państwa (lub kontynentu). To spowoduje zmianę dostępnych
stref czasowych, więc należy przejść do panelu ``Strefy czasowe:'' i
wybrać lokalizację geograficzną (tzn. państwo, region lub miasto).
Następnie zostanie zadane pytanie o to, czy zegar systemowy jest
ustawiony na czas GMT, czy czas lokalny. Wybierz GMT (tzn. ``Tak'')
jeśli na tym komputerze będzie działać tylko Linux, lub inny system
zgodny z UNIX-em. Wybierz czas lokalny (tzn. ``Nie'') jeśli będziesz
używać poza Debianem również innego systemu operacyjnego. UNIX (Linux
nie jest wyjątkiem) zazwyczaj ustawia czas GMT na zegarze systemowym i
konwertuje widoczny czas na czas lokalny. Pozwala to systemowi na
poprawną zmianę czasu z zimowego na letni i odwrotnie oraz pamiętać o
latach przestępnych, a nawet umożliwia użytkownikom zgłoszonym do
systemu z innych stref czasowych samodzielnie ustawiać strefę czasową
dla własnego terminala.
7.17. ``Przygotowanie Linuksa do uruchamiania z twardego dysku''
----------------------------------------------------------------
Jeśli wybierzesz opcję automatycznego ładowania Linuksa z dysku
twardego, a _nie_ instalujesz systemu na maszynie bezdyskowej
zobaczysz pytanie o główny sektor ładujący. Jeśli nie używasz
programu zarządzającego ładowaniem (a tak prawdopodobnie jest, jeśli
nie wiesz co to za program) i nie masz innego systemu operacyjnego na
tej samej maszynie, odpowiedz ``Tak'' na to pytanie. Zwróć uwagę, że
jeśli odpowiesz ``Tak'', nie będzie możliwe na przykład normalne
załadowanie systemu DOS. Bądź uważny/uważna i przeczytaj Rozdział
8.3, `Reaktywowanie DOS i Windows'. Jeśli odpowiesz ``Tak'', następne
pytanie będzie dotyczyło tego, czy chcesz, aby Linux był ładowany
automatycznie z dysku twardego po włączeniu komputera. Jeśli
odpowiesz ``Tak'', główna partycja Linuksa zostanie oznaczona jako
_partycja ładowalna_ -- ta, która zostanie załadowana z dysku
twardego.
Zwróć uwagę, że ładowanie wielu systemów operacyjnych to bardzo
skomplikowane zagadnienie. Ten dokument nie próbuje nawet opisać
różnych programów zarządzających ładowaniem, które mogą się różnić
między architekturami, a nawet podarchitekturami. Więcej informacji
możesz znaleźć w dokumentacji swojego programu zarządzającego
ładowaniem. Pamiętaj: kiedy pracujesz nad ładowaniem systemu
ostrożności nigdy za wiele.
Standardowym programem ładującym dla architektury i386 jest ``LILO''.
Jest to skomplikowany program oferujące wiele opcji, takich jak
ładowanie systemów DOS, NT i OS/2. Prosimy dokładnie przeczytać
dokumentację w katalogu `/usr/share/doc/lilo/', jeśli masz jakieś
szczególne potrzeby. Patrz też LILO mini-HOWTO
(http://www.linuxdoc.org/HOWTO/mini/LILO.html).
Możesz teraz pominąć ten krok i ustawić partycję ładowalną później,
przy pomocy programów `fdisk' lub `activate'.
Jeśli coś popsujesz i nie będziesz mógł/mogła załadować DOS-u będzie
konieczne użycie komendy `fdisk /mbr' aby zapisać nowy sektor ładujący
DOS. Jednak oznacza to, że nie będziesz mógł/mogła wrócić do Debiana!
Więcej informacji na ten temat znajduje się w rozdziale Rozdział 8.3,
`Reaktywowanie DOS i Windows'.
Jeśli instalujesz system na stacji bezdyskowej, ładowanie systemu z
lokalnego dysku raczej nie ma sensu, więc krok ten należy pominąć.
7.18. ``Przygotowanie dyskietki startowej''
-------------------------------------------
Dyskietkę startową powinienieś/powinnaś utworzyć nawet jeśli masz
zamiar ładować system z twardego dysku, ponieważ może się zdarzyć, że
program ładujący zostanie nieprawidłowo zainstalowany na dysku,
natomiast dyskietka startowa prawie zawsze będzie działała. Wybierz
pozycję ``Przygotowanie dyskietki startowej'' z menu i zgodnie z
poleceniem wsuń pustą dyskietkę do napędu. Upewnij się, że dyskietka
nie jest zabezpieczona przed zapisem. Kiedy program skończy ją
formatować i zapisywać jądro opisz tą dyskietkę ``Dysk startowy'' i
zabezpiecz przed zapisem.
Dyskietka ta będzie zawierać jądro i prosty system plików, z
poleceniem załadowania systemu z Twojego głównego systemu plików.
7.19. Moment prawdy
-------------------
Jeśli w napędzie jest jakaś dyskietka, wyjmij ją (chyba że jest to
dyskietka startowa, a nie umożliwiłeś/umożliwiłaś ładowania systemu z
twardego dysku). Wybierz z menu pozycję ``Zrestartowanie systemu''.
Jeśli system nie chce się załadować, użyj do uruchomienia systemu
nośnika, z którego uruchamiałeś/uruchamiałaś instalację (np. Rescue
Floppy), lub dyskietki startowej, o ile taką utworzyłeś/utworzyłaś.
Jeśli _nie_ użyjesz do tego celu utworzonej dyskietki startowej,
będzie konieczne wpisanie specjalnych parametrów ładowania. Na
przykład przy ładowaniu zainstalowanego systemu przy pomocy dyskietki
Rescue Floppy musisz napisać `rescue root=<root>', gdzie <root> to
Twoja partycja główna, na przykład ``/dev/sda1''.
Debian powinien się załadować i powinieneś/powinnaś zobaczyć
komunikaty, które już wcześniej widziałeś/widziałaś podczas ładowania
systemu instalacyjnego, a następnie pewną ilość nowych komunikatów.
7.20. Konfiguracja systemu po załadowaniu
-----------------------------------------
Po załadowaniu nowego systemu pojawi się prośba o dokończenie
konfiguracji podstawowego systemu i o wybór dodatkowych pakietów do
instalacji. Program, który wykonuje te czynności nosi nazwę
`base-config'.
Jeśli chcesz ponownie uruchomić `base-config' w dowolnym momencie po
zakończeniu instalacji, wpisz jako administratow komendę
`dpkg-reconfigure base-config'.
7.21. Hasła MD5
---------------
Najpierw zostanie zadane pytanie o to, czy chcesz, aby hasła w tym
systemie były szyfrowane przy pomocy algorytmu MD5. Jest to bardziej
bezpieczny sposób niż metoda standardowa (zwana ``crypt'').
Wartością domyślną jest ``nie'', ale jeśli nie będziesz potrzebować
obsługi NIS, a bardzo zależy Ci na bezpieczeństwie tej maszyny, możesz
wybrać ``tak''.
7.22. Obsługa ukrytych haseł
----------------------------
Jeśli nie wybrałeś/wybrałaś wcześniej haseł MD5, to system zapyta, czy
hasła mają być ukryte (ang. shadow passwords). Dzięki temu system
jest nieco lepiej zabezpieczony. W przypadku systemu bez ukrytych
haseł, hasła są umieszczone (w zaszyfrowanej postaci) w pliku
`/etc/passwd', który wszyscy mogą przeczytać. Ten plik musi być
czytelny dla wszystkich, ponieważ zawiera niezbędne dla użytkowników
informacje, na przykład przyporządkowuje numerom użytkowników ich
nazwy. Dlatego ktoś może wykorzystując ten plik przeprowadzić atak
``brutalnej siły'' (ang. brute force attack) (tzn. przeprowadzić
automatycznie test wszystkich możliwych kombinacji znaków w haśle) i
odgadnąć hasła.
Jeśli hasła są ukryte, to przechowuje się je w pliku `/etc/shadow',
który może czytać i modyfikować tylko administrator, a czytać tylko
członkowie grupy ``shadow''. Dlatego zalecamy użycie ukrytych haseł.
Konfigurację systemu ukrytych haseł można przeprowadzić przy pomocy
komendy `shadowconfig'. Po instalacji można przeczytać plik
`/usr/share/doc/passwd/README.debian.gz', który zawiera więcej
informacji.
7.23. Ustawianie hasła administratora
-------------------------------------
Konto _root_, czasem nazywane też _super-użytkownik_ omija wszystkie
zabezpieczenia w systemie. Powinno się go używać wyłącznie do
czynności administracyjnych i przez jak najkrótszy czas.
Hasło powinno mieć długość od 6 do 8 znaków i powinno zawierać zarówno
małe jak i duże litery a także znaki przestankowe. Przy ustawianiu
hasła administratora należy zwrócić szczególną uwagę, ponieważ
użytkownik tego konta posiada wszystkie uprawnienia. Należy unikać
słów ze słownika i jakichkolwiek prywatnych informacji, które można by
odgadnąć.
Jeśli ktokolwiek powie Ci, że potrzebuje hasła administratora, bądź
ostrożny/ostrożna. Normalnie nie powinno się ujawniać tego hasła,
chyba że maszyną administruje więcej niż jeden człowiek.
7.24. Tworzenie zwykłego użytkownika
------------------------------------
System zapyta Cię, czy utworzyć w tym momencie konto zwykłego
użytkownika. Powinno ono być Twoim zwykłym kontem do użytku na
codzień. _Nie_ powinno się używać konta administratora jako konta
osobistego.
Dlaczego nie? Jednym z powodów jest fakt, że dzięki uprawnieniom
administratora można trwale uszkodzić system. Innym powodem jest
fakt, że można niechcący uruchomić _konia trojańskiego_ -- program,
który za plecami użytkownika wykorzystuje jego uprawnienia aby złamać
zabezpieczenia systemu. Więcej szczegółów na ten temat można znaleźć
w dowolnej książce na temat bezpieczeństwa systemów UNIX.
Nadaj nowemu kontu dowolną nazwę, która nie wykorzystuje polskich
znaków diaktrytycznych. Jeśli, dajmy na to nazywasz się Jan Nowak,
możesz użyć na przykład nazwy ``nowak'', ``jan'', ``jnowak'' lub
``jn''. Zostanie także wyświetlona prośba o podanie pełnej nazwy oraz
hasła dla tego użytkownika.
Jeśli będziesz chciał/chciała dodać użytkownika w dowolnym momencie po
zakończeniu instalacji, użyj komendy `adduser'.
7.25. Konfiguracja PPP
----------------------
Następnie `base-config' zapyta Cię, czy chcesz instalować resztę
systemu przez połączenie PPP. Jeśli instalujesz system z CD-ROM-u
i/lub Twój system jest podłączony bezpośrednio do sieci, możesz
spokojnie odpowiedzieć ``nie'' i pominąć ten rozdział.
Jeśli odpowiesz ``tak'', zostanie uruchomiony program `pppconfig',
który pomaga skonfigurować PPP. _Pamiętaj, aby odpowiedzieć
``provider'' kiedy zada Ci pytanie o nazwę połączenia modemowego._
Przy pomocy programu `pppconfig' można przeprowadzić bezproblemową
konfigurację PPP. Jednak jeśli nie będzie działać w Twoim przypadku,
poniżej znajdują się dokładniejsze informacje.
Aby skonfigurować połączenie PPP musisz znać podstawy przeglądania i
edycji plików w Linuksie. Do przeglądania plików można użyć programu
`more', a `zmore' do przeglądania plików skompresowanych z
rozszerzeniem `.gz'. Aby przejrzeć plik `README.debian.gz', wpisz
komendę `zmore README.debian.gz'. System podstawowy zawiera dwa
edytory: `ae', który jest bardzo prosty w użyciu, ale nie ma wielu
opcji, a także `elvis-tiny', ograniczony klon programu `vi'. Później
można zainstalować wiele innych edytorów i przeglądarek, takich jak
`nvi', `less' i `emacs'.
Zmodyfikuj plik `/etc/ppp/peers/provider' i zamień ``/dev/modem'' na
``/dev/ttyS<#>'', gdzie <#> oznacza numer portu szeregowego. W
Linuksie porty szeregowe liczy się od zera. Pierwszy port szeregowy
(tj. `COM1') to `/dev/ttyS0' w Linuksie. Kolejnym krokiem jest
modyfikacja pliku `/etc/chatscripts/provider' i wstawienie numeru
telefonu dostarczyciela usług internetowych (ISP), nazwę użytkownika i
hasła. Prosimy nie usuwać ``\q'', które poprzedza hasło. Dzięki temu
hasło nie pojawi się w plikach dziennika.
Wielu dostarczycieli używa PAP lub CHAP w celu zalogowania zamiast
uwierzytelniania w trybie tekstowym. Niektórzy używają obu trybów.
Jeśli Twój ISP wymaga PAP lub CHAP, wymagana jest inna procedura.[1]
Wykomentuj wszystko poniżej komendy wyboru numeru (linii zaczynającej
się od ``ATDT'') w pliku `/etc/chatscripts/provider', zmodyfikuj plik
`/etc/ppp/peers/provider' tak jak to opisano powyżej i dodaj linię
`user <nazwa>', gdzie <nazwa> oznacza nazwę użytkownika u ISP, z
którym próbujesz się połączyć. Następnie zmodyfikuj plik
`/etc/ppp/pap-secrets' lub `/etc/ppp/chap-secrets' i wpisz tam swoje
hasło.
Będzie jeszcze konieczna modyfikacja pliku `/etc/resolv.conf' i
dodanie adresów IP serwerów nazw (DNS) dostarczyciela. Linie w
`/etc/resolv.conf' mają następujący format: `nameserver
<xxx.xxx.xxx.xxx>' gdzie znaki <x> oznaczają numer IP. Można także
dodać opcję `usepeerdns' do `/etc/ppp/peers/provider', dzięki czemu
system automatycznie wybierze odpowiednie serwery DNS, korzystając z
informacji podawanych zazwyczaj przez zdalny system.
Jeśli Twój dostarczyciel nie używa sekwencji logowania innej niż
większość innych ISP, to wszystko jest gotowe! Rozpocznij połączenie
PPP używając komendy `pon' jako root. Można sprawdzić jego stan przy
pomocy komendy `plog', a zerwać komendą `poff'.
Więcej informacji na temat konfiguracji PPP w Debianie można znaleźć w
pliku `/usr/share/doc/ppp/README.Debian.gz'.
[1] TP S.A wymaga zwykłego uwierzytelniania w trybie tekstowym -- przyp.
tłum.
7.26. Usuwanie pakietów PCMCIA
------------------------------
Jeśli nie używasz urządzeń PCMCIA, możesz usunąć w tym momencie
odpowiednie pakiety. Dzięki temu start systemu będzie przebiegał w
czystszy sposób. Dzięki temu będzie także łatwiej wymienić jądro
(PCMCIA wiąże ze sobą wersje sterowników PCMCIA, modułów jądra i
samego jadra.).
7.27. Konfigurowanie programu APT
---------------------------------
Najczęstszym sposobem instalacji pakietów w systemie jest użycie
programu `apt-get' z pakietu `apt'.[1] Jednak aby użyć APT-a, należy
go wcześniej skonfigurować, aby wiedział skąd ma pobrać pakiety.
Można do tego celu użyć pomocniczego programu `apt-setup'.
Następny krok konfiguracji polega na podaniu APT-owi miejsc, w których
może znaleźć pakiety do instalacji. Można to zrobić w każdej chwili
po zakończeniu instalacji uruchamiając program `apt-setup' lub ręcznie
modyfikując plik `/etc/apt/sources.list'.
Jeśli instalujesz system z oficjalnego CD-ROM-u, to powinien on zostać
automatycznie skonfigurowany jako źródło APT-a bez zadawania żadnych
pytań. Będzie można to rozpoznać po tym, że CD-ROM będzie
przeszukiwany, a następnie program zapyta czy masz kolejną płytę.
Jeśli masz zestaw kilku płyt --- a tak jest w przypadku większości
osób --- to powinieneś/powinnaś podać je wszystkie po kolei do
przeszukania.
Jeśli nie używasz oficjalnego CD-ROM-u, pojawi się prośba o podanie
źródła pakietów: FTP, HTTP, CD-ROM lub lokalny system plików. Jeśli
używasz oficjalnego CD-ROM-u, możesz dojść do tego kroku prosząc
program o dodanie innego źródła pakietów.
Należy pamiętać, że można mieć kilka źródeł APT-a, nawet dla tego
samego archiwum Debiana. `apt-get' automatycznie wybierze pakiety z
najwyższym numerem wersji z wszystkich dostępnych. Lub jeśli na
przykład masz dwa źródła: CD-ROM i serwer HTTP, to APT automatycznie
pobierze pakiety z CD-ROM-u, a na serwer sięgnie tylko po te, których
wersje są nowsze niż na płycie. Jednak nie jest dobrze dodawać zbyt
wiele źródeł w sieci, ponieważ wydłuży to czas sprawdzania nowych
wersji.
[1] Zwróć uwagę, że programem, który rzeczywiście instaluje pakiety jest
`dpkg', które jednak jest raczej narzędziem niskopoziomowym. `apt-get'
uruchamia `dpkg' kiedy jest to konieczne. Jest narzędziem wyższego
poziomu, ponieważ wie, że trzeba zainstalować pakiety, których dane
pakiety wymagają, a także potrafi pobrać automatycznie pakiety z płyty
CD, z sieci itp.
7.27.1. Konfigurowanie sieciowych źródeł pakietów
-------------------------------------------------
Jeśli masz zamiar zainstalować resztę systemu z sieci, zalecamy opcję
``http''. Protokół także jest do przyjęcia, ale często wolniej
nawiązuje połączenia.
Dla każdego ze źródeł pakietów pojawi się pytanie o to, czy chcesz
używać oprogramowania ``non-US''. Zazwyczaj powinno się odpowiedzieć
``tak'', ponieważ w przeciwnym wypadku nie będzie możliwe
zainstalowanie oprogramowania kryptograficznego, takiego jak popularny
program `ssh'.
Następnie pojawi się pytanie o to, czy chcesz używać oprogramowania
``non-free''. Chodzi tutaj o oprogramowanie komercyjne lub inne,
którego licencja nie zgadza się z Wytycznymi Debiana dotyczącymi
oprogramowania wolnodostępnego
(http://www.debian.org/social_contract#guidelines). Można tutaj
odpowiedzieć ``tak'', ale powinno się upewnić, czy używa się tych
programów zgodnie z ich licencją.
Następny krok konfiguracji sieciowych źródeł pakietów polega na
podaniu kraju, w którym znajduje się dana maszyna. W zależności od
wybranego kraju zostanie podana lista serwerów należących do sieci
oficjalnych serwerów lustrzanych Debiana. Zazwyczaj dobrze jest
wybrać maszynę znajdującą się najwyżej na liście, ale każda z nich
powinna działać.
Jeśli został wybrany protokół HTTP, zostanie zadane pytanie o serwer
pośredniczący (proxy). Jest to opcja niezbędna ludziom za
firewall'ami, w sieciach wewnętrznych firm itp.
Wreszcie zostanie przetestowane dane źródło sieciowe. Jeśli wszystko
pójdzie dobrze, zostanie zadane pytanie o to, czy chcesz dodać jeszcze
jedno źródło.
7.28. Instalacja pakietów: prosta czy zaawansowana
--------------------------------------------------
Zostanie zadane pytanie, czy chcesz zainstalować pakiety w sposób
prosty, czy w bardziej skomplikowany, ale umożliwiający dokładniejszą
kontrolę. Zalecamy wybranie prostej metody, ponieważ zawsze można
później użyć bardziej skomplikowanej.
Instalacja prosta polega na uruchomieniu przez `base-config' programu
`tasksel'. Instalacja zaawansowana polega na uruchomieniu programu
`dselect'. Oba te programy można uruchomić samodzielnie aby
zainstalować więcej pakietów. Jeśli będziesz chcieć zainstalować
pojedynczy pakiet, wpisz po prostu komendę `apt-get install <pakiet>',
gdzie <pakiet> to nazwa pakietu, którego potrzebujesz.
7.29. Prosty wybór pakietów - instalator zadań
----------------------------------------------
Jeśli wybierzesz prostą instalację, znajdziesz się w programie
instalacji zadań (`tasksel'). Dzięki niemu możesz wybrać spośród
kilkunastu gotowych zestawów pakietów oferowanych przez Debiana.
Zawsze możesz wybrać, które dokładnie pojedyncze pakiety chcesz
zainstalować - służy do tego program `dselect', opisany poniżej. Może
być to jednak czasochłonne zadanie przy około 3900 dostępnych w
Debianie pakietach!
Dlatego istnieje możliwość wyboru _zadań_. Reprezentują one zadania
lub czynności, które można wykonywać na danej maszynie, na przykład
``Samba'' oznaczająca serwery SAMBA lub ``GNOME Desktop'' oznaczające
środowisko GNOME.
Możesz podświetlić każde z zadań i wybrać ``Informacja na temat
zadania'' aby zobaczyć więcej informacji na temat danego zadania.
Znajduje się tam m. in. lista pakietów wchodzących w skład danego
zadania oraz jego rozszerzony opis.
Kiedy zakończysz wybór zadań wybierz ``Zakończ''. W tym momencie
zostanie uruchomiony program `apt-get' i zostaną zainstalowane wybrane
przez Ciebie pakiety. Zostanie pokazana ilość pakietów do instalacji
oraz rozmiar pakietów, które zostaną pobrane z sieci.
Użytkownikom należą się tutaj dwa ostrzeżenia. Po pierwsze, z 3900
pakietów dostępnych w Debianie tylko niewielki procent jest objęty
``zadaniami''. Aby zobaczyć informację na temat innych pakietów,
można użyć komendy `apt-cache search <słowo>', aby poszukać pakietów
związanych z danym słowem (patrz strona podręcznika apt-cache(8)), lub
uruchomić opisany poniżej program `dselect'.
Po drugie niektóre z tzw. standardowych pakietów nie są instalowane
domyślnie. Z tego powodu niektóre programy, które uważamy za
podstawowe w systemie Linux mogą nie być zainstalowane.[1] Aby
zainstalować te programy wystarczy uruchomić program przy pomocy
komendy `tasksel -s', nie wybrać żadnych pakietów, a następnie wybrać
``Zakończ''.
[1] Dzieje się tak z powodu błędu w programie `base-config', który został
naprawiony w nadchodzącej edycji. Zdecydowaliśmy się nie zmieniać tego
po wydaniu edycji potato, ponieważ była to raczej poważna zmiana i
mogłaby sprawić zbyt wiele problemów.
7.30. Zaawansowany wybór pakietów przy pomocy programu `dselect'
----------------------------------------------------------------
Po wybraniu opcji zaawansowanego wyboru pakietów zostanie uruchomiony
program `dselect'. Przed użyciem tego programu należy przeczytać
podręcznik dselecta (dselect-beginner). `dselect' pozwala wybrać
pakiety do zainstalowania w sytemie. Jeśli posiadasz CD-ROM lub dysk
twardy zawierający pakiety, które chciałbyś/chciałabyś zainstalować,
lub jeśli masz łącze z Internetem, możesz go użyć. Jeśli jednak
wcześniej musisz przenieść pakiety na swój system, możesz zamknąć
`dselect' i uruchomić go ponownie w dowolnym innym momencie.
7.31. Zgłaszanie się do systemu
-------------------------------
Po zainstalowaniu pakietów pojawi się zachęta do zgłoszenia się do
systemu. Zaloguj się na prywatne konto używając wybranego hasła.
System jest gotowy do użytku.
-------------------------------------------------------------------------------
8. Kolejne kroki oraz gdzie znaleźć więcej informacji
-----------------------------------------------------
8.1. Jeśli jesteś nowy/nowa w UNIX-ie
-------------------------------------
Jeśli od niedawna używasz UNIX-a, powinieneś/powinnaś kupić kilka
książek i zacząć je czytać. Unix FAQ
(ftp://rtfm.mit.edu/pub/usenet/news.answers/unix-faq/faq/) zawiera
wiele odnośników do książek i grup dyskusyjnych, które mogą okazać się
pomocne. Możesz przeczytać też User-Friendly Unix FAQ
(http://www.camelcity.com/~noel/usenet/cuuf-FAQ.htm).
Linux to rodzaj UNIX-a. Na stronach Linux Documentation Project (LDP)
(http://www.linuxdoc.org/) (Projektu dokumentacji Linuksa) znaleźć
można wiele dokumentów HOWTO i książek w postaci elektronicznej
związanych z Linuksem. Wiele z tych dokumentów można zainstalować we
własnym systemie. W tym celu wystarczy zainstalować pakiet
`doc-linux-html' (wersje HTML) lub `doc-linux-text' (wersje ASCII).
Dokumenty znajdą się w katalogu `/usr/doc/HOWTO'. Dostępne są też
przetłumaczone wersje tych dokumentów. Polskich użytkowników z
pewnością zainteresują pakiety `doc-linux-pl' (odpowiednik
`doc-linux-text') i `doc-linux-pl-html' (odpowiednik `doc-linux-html')
zawierające dokumentację przetłumaczoną przez członków projektu JTZ
(http://www.jtz.org.pl).
Informacje na temat samego Debiana można znaleźć poniżej.
8.2. Orientacja w Debianie
--------------------------
Debian jest trochę inny niż pozostałe dystrybucje. Nawet jeśli znasz
Linuksa z innych dystrybucji, powinieneś/powinnaś dowiedzieć się kilku
rzeczy o Debianie aby utrzymać system w dobrym stanie. Ten rozdział
zawiera materiał, który pozwoli Ci oswoić się z Debianem. Nie jest to
podręcznik użytkowania systemu, ale jedynie zarys systemu dla tych,
którym bardzo się spieszy.
Najważniejszą rzeczą, z którą należy się oswoić jest system
zarządzania pakietami. Chodzi głównie o to, aby pozwolić systemowi
zarządzania pakietami sprawować kontrolę nad dużymi częściami systemu.
Między innymi:
* `/usr' (z wyłączeniem `/usr/local')
* `/var' (możesz utworzyć `/var/local' i użyć go do dowolnych
celów)
* `/bin'
* `/sbin'
* `/lib'
Jeśli na przykład samodzielnie zamienisz plik `/usr/bin/perl', będzie
działał, ale po uaktualnieniu pakietu `perl' plik ten zostanie
zamieniony na wersję z pakietu. Eksperci mogą to obejść ustawiając
pakiety w tryb ``hold'' w programie `dselect'.
8.3. Reaktywowanie DOS i Windows
--------------------------------
Po zainstalowaniu systemu podstawowego i ustawieniu _Głównego sektora
ładującego_ będziesz mógł/mogła załadować Linuksa, ale prawdopodobnie
nic więcej. Zależy to od wyboru podczas instalacji. W tym rozdziale
znajdziesz informacje na temat tego, jak umożliwić ładowanie innego
systemu, tak aby można było uruchomić DOS lub Windows.
Program `LILO' zarządzający ładowaniem pozwala na uruchomienie innych
niż Linux systemów operacyjnych. Program ten konfiguruje się przy
pomocy pliku `/etc/lilo.conf'. Po każdej modyfikacji tego pliku
należy uruchomić program `lilo', ponieważ dopiero wtedy zmiany zostaną
uaktywnione.
Ważnymi częściamu pliku `lilo.conf' są linie zawierające słowa
kluczowe `image' i `other', a także następujące po nich linie. To one
określają jaki system zostanie załadowany przez `LILO'. W pliku tym
może być określone jądro (`image'), główna partycja, dodatkowe
parametry jądra itp, a także inny niż Linux (`other') system
operacyjny. Te słowa kluczowe mogą być użyte więcej niż jeden raz.
Kolejność systemów w pliku konfiguracyjnym jest ważna, ponieważ
określa ona system, który zostanie załadowany automatycznie na
przykład po pewnym czasie (`delay') o ile działanie `LILO' nie zostało
przerwane naciśnięciem klawisza _SHIFT_.
Bezpośrednio po zainstalowaniu systemu jedynie obecny system jest
skonfigurowany do uruchomienia przez `LILO'. Jeśli chcesz uruchomić
inne jądro, musisz zmodyfikować plik konfiguracyjny `/etc/lilo.conf' i
dodać nastpujące linie:
image=/boot/vmlinuz.new
label=new
append="mcd=0x320,11"
read-only
W przypadku podstawowym niezbędne są tylko dwie pierwsze linie. Jeśli
chcesz dowiedzieć się czegoś więcej na temat innych opcji, przeczytaj
dokumentację `LILO'. Można ją znaleźć w katalogu
`/usr/share/doc/lilo/'. Powinieneś/powinnaś przeczytać plik
`Manual.txt'. Szybszy start w świat ładowania zapewniają strony
podręcznika systemowego `LILO': lilo.conf(5) zawiera krótki opis
konfiguracyjnych słów kluczowych, a lilo(8) opis konfigurowania
sektora ładującego.
Zwróć uwagę, że w systemie Debian GNU/Linux istnieją także inne
programy ładujące, takie jak GRUB (w pakiecie `grub'), CHOS (w
pakiecie `chos'), Extended-IPL (w pakiecie `extipl'), loadlin (w
pakiecie `loadlin') itp.
8.4. Inne dokumenty i źródła informacji
---------------------------------------
Jeśli potrzebujesz informacji na temat konkretnego programu,
powinieneś/powinnaś najpierw spróbować użyć komendy `man <program>',
lub `info <program>'.
W katalogu `/usr/doc' także można znaleźć wiele dokumentów. W
szczególności `/usr/doc/HOWTO' i `/usr/doc/FAQ' zawierają wiele
interesujących informacji.
Strony WWW Debiana (http://www.debian.org/) zawierają wiele informacji
na temat Debiana. W szczególności warto przejrzeć Debian FAQ
(http://www.debian.org/doc/FAQ/) i archiwa list dyskusyjnych Debiana
(http://lists.debian.org/). Członkowie społeczności Debiana sami na
wzajem się wspierają; aby zapisać się na listę dyskusyjną Debiana
(jedną lub więcej) zobacz służącą do tego stronę
(http://www.debian.org/MailingLists/subscribe).
8.5. Kompilowanie nowego jądra
------------------------------
Po co kompilować nowe jądro? Często nie jest to potrzebne, ponieważ
standardowe jądro dostarczane z Debianem obsługuje większość
konfiguracji. Jednak można skompilować nowe jądro aby:
* korzystać ze specjalnego sprzętu lub pozbyć się konfliktów
sprzętowych, które mogą wystąpić w przypadku standardowego jądra
* korzystać ze sprzętu lub opcji takich jak APM (zarządzanie
energią) lub SMP (obsługa wielu procesorów), które nie są
włączone do standardowego jądra
* zoptymalizować jądro usuwając zbędne sterowniki, co może
przyspieszyć czas ładowania systemu
* użyć opcji jądra wyłączonych w standardowym jądrze (np. obsługa
firewall-i sieciowych)
* korzystać z uaktualnionej lub rozwojowej wersji jądra
* zrobić wrażenie na kolegach/koleżankach, wypróbować nowe rzeczy
Nie bój się samodzielnie kompilować jądra. Nie jest to trudne, a
przynosi korzyści.
Aby skompilować jądro sposobem Debiana, potrzebne będą następujące
pakiety: `kernel-package', `kernel-source-2.2.19' (najnowsza wersja w
czasie pisania tego dokumentu), `fakeroot' i kilka innych, które
prawdopodobnie są już zainstalowane (plik
`/usr/share/doc/kernel-package/README.gz' zawiera kompletną listę).
Zwróć uwagę, że _nie musisz_ kompilować jądra ``sposobem Debiana'',
ale używanie systemu zarządzania pakietami do zarządzania jądrem jest
bezpieczniejsze i łatwiejsze. W zasadzie źródła Linuksa można wziąć
prosto od Linusa, zamiast z pakietu `kernel-source-2.2.19', a
skompilować je przy pomocy `kernel-package'.
Zwróć uwagę, że w katalogu `/usr/share/doc/kernel-package' można
znaleźć pełną dokumentację na temat używania `kernel-package'. Ten
rozdział jest jedynie krótkim przewodnikiem.
Od tąd zakładamy, że źródła jądra znajdują się w katalogu
`/usr/local/src', i że jądro jest w wersji 2.2.19. Jako root utwórz
podkatalog katalogu `/usr/local/src' i zmień właściciela tego katalogu
na swoje zwykłe konto (nie administratora). Zaloguj się na swoje
zwykłe konto i przejdź do katalogu, w którym chcesz odpakować źródła
jądra (`cd /usr/local/src'), wypakuj źródła (`tar xIf
/usr/src/kernel-source-2.2.19.tar.bz2'), wejdź do utworzonego katalogu
(`cd kernel-source-2.2.19/'). Teraz możesz skonfigurować jądro.
Uruchom `make xconfig' jeśli system X11 jest zainstalowany,
skonfigurowany i uruchomiony, `make menuconfig' jeśli jest inaczej (w
tym przypadku należy wcześniej zainstalować pakiet `ncurses-dev').
Czytaj teksty pomocy i wybieraj uważnie. Jeśli masz wątpliwości,
zazwyczaj lepiej jest włączyć do jądra sterownik (oprogramowanie,
które zarządza urządzeniami zewnętrznymi, takimi jak karty Ethernet,
kontrolery SCSI itp.), co do którego nie masz pewności. Bądź
uważny/uważna: inne opcje, nie odnoszące się do konkretnego sprzętu, a
których nie rozumiesz powinny zostać nietknięte (należy zostawić
wartości domyślne). Nie zapomnij włączyć opcji ``Kernel module
loader'' w części ``Loadable module support'' (nie jest ona zaznaczona
domyślnie). W przeciwnym wypadku mogą wystąpić problemy z Debianem.
Wyczyść drzewo katalogów źródła i parametry `kernel-package'. W tym
celu należy wykonać komendę `make-kpkg clean'.
Następnie skompiluj jądro: `fakeroot make-kpkg --revision=custom.1.0
kernel_image'. Numer podwersji ``1.0'' można dowolnie zmienić. Jest
to tylko numer, który będzie pomagał Ci panować nad kolejnymi gotowymi
jądrami. Podobnie w miejsce ``custom'' można wstawić dowolne słowo
(np. nazwę systemu). Kompilacja jądra może zająć dłuższą chwilę, w
zależności od mocy maszyny.
Jeśli potrzebna Ci będzie obsługa PCMCIA, będzie konieczne
zainstalowanie również pakietu `pcmcia-source'. Rozpakuj archiwum
jako root w katalogu `/usr/src' (ważne, aby moduły znalazły się tam,
gdzie są spodziewane, mianowicie w `/usr/src/modules'). Następnie
jako root wykonaj komendę `make-kpkg modules_image'.
Po zakończeniu kompilacji należy zainstalować pakiet z jądrem tak
samo, jak każdy inny. Jako root wykonaj komendę `dpkg -i
../kernel-image-2.2.19-<podarch>_custom.1.0_i386.deb'. Część
<podarch> oznacza opcjonalną pod-architekturę jak ``i586'', zależną od
ustawionych podczas konfiguracji jądra opcji. `dpkg -i
kernel-image...' spowoduje zainstalowanie jądra z wszystkimi
potrzebnymi dodatkowymi plikami. Na przykład zostanie zainstalowany
poprawnie plik `System.map' (przydatny w razie odpluskwiania jądra) i
`/boot/config-2.2.19' (zawierający konfigurację jądra). Nowy pakiet
`kernel-image-2.2.19' jest także na tyle sprytny, aby samodzielnie
skonfigurować program ładujący jądro, tak aby można je było załadować
po restarcie. Jeśli utworzyłeś/utworzyłaś jakieś pakiety modułów,
(np. z pakietu pcmcia-source) również będziesz musiał/musiała je
zainstalować.
Nadszedł czas na przeładowanie systemu. Przeczytaj uważnie wszystkie
ostrzeżenia wygenerowane przez poprzedni krok i wpisz `shutdown -r
now'.
Więcej informacji na temat `kernel-package', znajduje sie w katalogu
`/usr/doc/kernel-package'.
-------------------------------------------------------------------------------
9. Informacje techniczne na temat systemu instalacyjnego
--------------------------------------------------------
9.1. Kod źródłowy
-----------------
Pakiet `boot-floppies' zawiera cały kod źródłowy i dokumentację do
systemu instalacyjnego.
9.2. Rescue Floppy
------------------
Dyskietka Rescue Floppy zawiera system plików Ext2 (lub FAT, w
zależności od architektury), więc powinno się dać z niej korzystać
przy pomocy wszystkiego, co potrafi montować dyski Ext2 lub FAT.
Jądro Linuksa znajduje się w pliku `linux'. Plik `root.bin' to
skompresowany programem `gzip' obraz 1.4MB dyskietki z systemem plików
Minix lub Ext2, który zostanie załadowany do RAM-dysku i użyty jako
główny system plików.
9.3. Zamiana jądra na dyskietce Rescue Floppy
---------------------------------------------
Jeśli wymiana jądra na dyskietce Rescue Floppy okaże się konieczna,
musisz wkompilować (bezpośrednio, nie jako moduły) następujące opcje:
* Obsługę RAM-dysku (`CONFIG_BLK_DEV_RAM')
* Obsługę początkowego (initrd) RAM-dysku (`CONFIG_BLK_DEV_INITRD')
* Obsługę jądra dla binariów ELF (`CONFIG_BINFMT_ELF')
* Obsługę urządzenia Loop (`CONFIG_BLK_DEV_LOOP')
* Systemy plików FAT, Minix i Ext2 (niektóre architektury nie
wymagają systemów FAT i/lub Minix -- patrz źródła)
* Filtrowanie gniazd dla DHCP (`CONFIG_FILTER')
* Gniazda pakietowe, również dla DHCP (`CONFIG_PACKET')
* Gniazda dziedziny Uniksa dla sysloga -- jako moduł w ``smaku''
waniliowym (`CONFIG_UNIX')
Skopiuj nowe jądro do pliku `linux' na dyskietce Rescue Floppy i
uruchom skrypt shella `rdev.sh', również znajdujący się na dyskietce.
Skrypt ten zakłada, że jądro znajduje się w bieżącym katalogu lub w
`/mnt/linux'. Jeśli tak nie jest, podaj ścieżkę jako argument dla
skryptu.
Będzie także konieczna wymiana pliku `modules.tgz' na dyskietce Driver
Floppies. Plik ten zawiera po prostu skompresowane programem `gzip'
archiwum tar katalogu `/lib/modules/<wersja-jądra>'; utwórz je z
katalogu głównego, tak aby w archiwum mieściły się również wszystkie
katalogi.
9.4. Dyskietki z systemem podstawowym
-------------------------------------
Dyskietki te zawierają 512-bajtowy nagłówek oraz część skompresowanego
gzip-em archiwum `tar'. Jeśli obetniesz nagłówki i połączysz
zawartość dyskietek, uzyskasz skompresowane archiwum tar. Zawiera ono
system podstawowy, który zostanie zainstalowany na Twoim twardym
dysku.
Po zainstalowaniu tego archiwum musisz przejść przez kroki opisane w
Rozdział 7.16, ```Konfiguracja systemu podstawowego''' i innych menu
`dbootstrap' aby skonfigurowanć sieć i musisz samodzielnie
zainstalować jądro i moduły. Po dokonaniu tego powinieneś/powinnaś
otrzymać działający system.
Jeśli chodzi o czynności wykonywane po instalacji, przeprowadza je
głównie pakiet `base-config'.
-------------------------------------------------------------------------------
10. Dodatek
-----------
10.1. Dodatkowe informacje oraz jak zdobyć system Debian GNU/Linux
------------------------------------------------------------------
10.1.1. Dodatkowe informacje
----------------------------
Głównym źródłem informacji o Linuksie jest Linux Documentation Project
(http://www.linuxdoc.org/). Znajdziesz tam dokumenty HOWTO i
odnośniki do innych cennych informacji na temat różnych części systemu
GNU/Linux.
10.1.2. Jak zdobyć system Debian GNU/Linux
------------------------------------------
Jeśli chcesz kupić zestaw płyt CD, aby z nich zainstalować Debiana,
powinieneś/powinnaś przeczytać stronę sprzedawców płyt
(http://www.debian.org/distrib/vendors). Znajdziesz tam listę
adresów, pod którymi można kupić system Debian GNU/Linux na CD-ROMach.
Lista ta jest uporządkowana według państw, więc nie powinieneś/nie
powinnaś mieć problemów ze znalezieniem sprzedawcy w pobliżu Ciebie.
10.1.3. Serwery lustrzane Debiana
---------------------------------
Jeśli nie mieszkasz w USA, a chcesz pobrać pakiety Debiana, możesz
skorzystać także wielu z serwerów lustrzanych, które znajdują się poza
USA. Lista państw i serwerów znajduje się na stronie WWW serwera FTP
Debiana (http://www.debian.org/distrib/ftplist).
10.1.4. GPG, SSH i inne programy dotyczące bezpieczeństwa
---------------------------------------------------------
USA wprowadza ograniczenia w eksporcie produktów dotyczących obrony,
co niestety dotyczy także oprogramowania kryptograficznego. Do tej
kategorii należą między innymi PGP i ssh. Można jednak importować te
programy do USA.
Aby uchronić użytkowników przed niepotrzebnym ryzykiem prawnym,
niektóre pakiety Debiana są dostępne z serwera poza USA, który zawiera
różne programy kryptograficzne: serwer non-US Debiana
(ftp://nonus.debian.org/debian-non-US/).
Ten tekst został wyjęty z pliku README.non-US, który można znaleźć na
każdym serwerze lustrzanym archiwum FTP Debiana. Zawiera on także
listę serwerów lustrzanych serwera non-US.
10.2. Urządzenia Linuksa
------------------------
W Linuksie w katalogu `/dev' znajdują się różne pliki specjalne. Te
pliki nazywane są plikami urządzeń. W świecie UNIX-a dostęp do
urządzeń zewnętrznych polega na tym, że za plikami urządzeń kryją się
sterowniki, które komunikują się ze sprzętem. Plik urządzenia to
interfejs do rzeczywistego elementu systemu. Pliki w katalogu `/dev/'
również zachowują się inaczej niż zwykłe pliki. Poniżej zamieszczono
listę najważniejszych plików urządzeń.
fd0 pierwszy napęd dyskietek
fd1 drugi napęd dyskietek
hda dysk twardy IDE / CD-ROM na pierwszym porcie IDE (Master)
hdb dysk twardy IDE / CD-ROM na pierwszym porcie IDE (Slave)
hdc dysk twardy IDE / CD-ROM na drugim porcie IDE (Master)
hdd dysk twardy IDE / CD-ROM na drugim porcie IDE (Slave)
hda1 pierwsza partycje pierwszego dysku IDE
hdd15 piętnasta partycja na czwartym dysku IDE
sda dysk twardy SCSI o najniższym SCSI ID (np. 0)
sdb dysk twardy SCSI o następnym w kolejności SCSI ID (np. 1)
sdc dysk twardy SCSI o następnym w kolejności SCSI ID (np. 2)
sda1 pierwsza partycje pierwszego dysku SCSI
sdd10 dziesiąta partycja na czwartym dysku SCSI
sr0 CD-ROM SCSI o najniższym SCSI ID
sr1 CD-ROM SCSI o następnym w kolejności SCSI ID
ttyS0 port szeregowy 0, COM1 w DOS
ttyS1 port szeregowy 1, COM2 w DOS
psaux urządzenie myszy PS/2
gpmdata pseudo-urządzenie przekaźnika z demona GPM (myszy)
cdrom dowiązanie symboliczne do napędu CD-ROM
mouse dowiązanie symboliczne do urządzenia myszy
null wszystkie dane przekierowane do tego urządzenia znikają
zero z tego urządzenia można w nieskończoność czytać zera
-------------------------------------------------------------------------------
11. Administrivia
-----------------
11.1. Na temat tego dokumentu
-----------------------------
Ten dokument jest napisany w języku SGML, przy pomocy DTD
``DebianDoc''. Dokumenty w formatach wyjściowych są generowane przez
programy z pakietu `debiandoc-sgml'.
Aby ułatwić zarządzanie tym dokumentem używamy kilku opcji SGML,
takich jak jednostki (ang. entities) i oznaczone rozdziały (ang.
marked sections). Pełnią one rolę analogiczną do zmiennych i
instrukcji warunkowych w językach programowania. Źródło SGML do tego
dokumentu zawiera informacje dla wszystkich architektur -- oznaczone
rozdziały oddzielają różne części tekstu jako przeznaczone dla
poszczególnych architektur.
11.2. Współtworzenie tego dokumentu
-----------------------------------
Jeśli masz problemy lub sugestie dotyczące tego dokumentu, powinieneś
zgłosić je w postaci zgłoszenia błędu (ang. bug report) w pakiecie
`boot-floppies'. Dokładniejsze informacje na temat zgłaszania błędów
można znaleźć w pakiecie `bug' lub `reportbug', a także w dokumentacji
do systemu śledzenia błędów Debiana (http://bugs.debian.org/). Byłoby
uprzejmie z Twojej strony sprawdzić wśród otwartych błędach w
boot-floppies (http://bugs.debian.org/boot-floppies) czy Twój problem
został już wcześniej zgłoszony. Jeśli tak jest, możesz dodać więcej
informacji wysyłając list na adres <XXXX@bugs.debian.org>, gdzie
<XXXX> jest numerem już otwartego błędu.
Jeszcze lepiej pobierz kopię źródeł SGML tego dokumentu i utwórz do
nich łaty (ang. patches). Źródła można znaleźć w pakiecie
`boot-floppies'. Spróbuj znaleźć najnowszą wersję w dystrybucji
niestabilnej (ftp://ftp.debian.org/debian/dists/unstable/). Możesz
także przeglądać źródła przy pomocy CVSweb
(http://cvs.debian.org/boot-floppies/). Instrukcje na temat tego, jak
ściągnąć źródła z CVS można znaleźć w README-CVS
(http://cvs.debian.org/~checkout~/boot-floppies/README-CVS?tag=HEAD%26content-type=text/plain)
w źródłach.
Prosimy _nie_kontaktować się bezpośrednio z autorami tego dokumentu.
Istnieje lista dyskusyjna dla twórców systemu instalacyjnego. Nosi
ona nazwę <debian-boot@lists.debian.org>. Instrukcje na temat
zapisywania się na nią można znaleźć na stronie zapisów na listy
dyskusyjne Debiana (http://www.debian.org/MailingLists/subscribe).
Archiwa listy można przeglądać przez WWW na stronie archiwów list
dyskusyjnych Debiana (http://lists.debian.org/).
11.3. Główni współtwórcy
------------------------
Wielu, wielu użytkowników i twórców Debiana tworzyło jakieś części
tego dokumentu. Uwaga należy się przede wszystkim Michaelowi
Schmitzowi (obsługa m68k), Frankowi Neumannowi (autorowi Instrukcji
instalacyjnych Debiana dla Amigi
(http://www.informatik.uni-oldenburg.de/~amigo/debian_inst.html), Arto
Astali, Ericowi Delaunay/Benowi Collinsowi (obsługa SPARCa), Tapio
Lehtonenowi oraz Stéphane Bortzmeyer za liczne modyfikacje i tekst.
Niezwykle pomocny tekst i informacje znaleziono między innymi w HOWTO
Jima Minthy na temat ładowania systemu z sieci (brak odnośnika),
Debian FAQ (http://www.debian.org/doc/FAQ/), Linux/m68k FAQ
(http://www.linux-m68k.org/faq/faq.html) i Linux for SPARC Processors
FAQ (http://www.ultralinux.org/faq.html) Linux/Alpha FAQ
(http://www.alphalinux.org/faq/FAQ.html). Należy uznać wkład autorów
tych wolno dostępnych i bogatych źródeł informacji.
11.4. Znaki handlowe
--------------------
Wszystkie znaki handlowe są własnością odpowiednich właścicieli.
-------------------------------------------------------------------------------
Instalacja Debiana GNU/Linux 2.2 dla architektury Intel x86
Bruce Perens
Sven Rudolph
Igor Grobman
James Treacy
Adam Di Carlo
tłumaczenie: Marcin Owsiany <porridge@pandora.info.bielsko.pl>
version 2.2.26, 12 June, 2001